काठमाडौँ, ११ चैत : विश्वमा फैलँदै गएको कोरोना भाइरस (कोभिड–१९) को सम्भावित सङ्क्रमणलाई ध्यानमा राखी सरकारले लकडाउन गरेसँगै काठमाडौँ उपत्यका सुनसान बन्दै गएको छ । कोरोना नियन्त्रण तथा रोकथाम उच्चस्तरीय समन्वय समितिको सोमबार साँझ बसेको बैठकले कोभिड–१९ को सङ्क्रमण थप नबढोस् भन्नाका लागि आज बिहान ६ बजेदेखि चैत १८ गते साँझ ६ बजेसम्म ‘लकडाउन’ गर्ने घोषणा गरेको थियो । सरकारले नेपालमा फ्रान्सबाट आएकी १९ वर्षीया युवतीमा कोरोना भाइरस सङ्क्रमण देखिएपछि अरुलाई नसरोस् भन्नाका लागि सङ्क्रमण रोग ऐन २०२० को दफा २ को उपदफा (२) बमोजिम लकडाउन गर्ने निर्णय गरेको हो ।
‘लकडाउन’सँगै औषधि, खाद्यवस्तु खरीदजस्ता अत्यावश्यक काममा बाहेक कुनै पनि व्यक्ति घरबाट बाहिर निस्कन नपाउने व्यवस्था गरिएको छ । यस्तै अनुमतिप्राप्त सवारी साधन, स्वास्थ्यकर्मी, सुरक्षा निकायले प्रयोग गर्नेबाहेक अन्य निजी तथा सार्वजनिक सवारी साधन आवतजावतमा पूर्ण रोक लगाइएको छ ।
महानगरीय ट्राफिक प्रहरी महाशाखाका प्रवक्ता, प्रहरी उपरीक्षक जीवनकुमार श्रेष्ठले सरकारले लकडाउन गरेसँगै काठमाडौँ उपत्यकाका सडकमा एकदमै कम मात्रामा सवारी साधन चलेको बताउनुभयो । “लकडाउन गरेसँगै अत्यावश्यक र पास लिएका सवारी साधनबाहेक अन्य सवारी साधन चलेका छैनन् ”, उहाँले भन्नुभयो । सरकारले अत्यावश्यक कामबाहेक अन्य व्यक्ति घरबाट निस्कन निषेध गरेसँगै बाहिर हिँड्ने मानिसको सङ्ख्यामा नगण्य छ । लकडाउन उलङ्घन गरेमा ६ महिनासम्म कैद र रु ६०० सम्म जरिवाना वा दुवै हुने व्यवस्था छ । (रासस)

गलकोट, ११ चैत : बागलुङ जिल्ला, ताराखोला गाउँपालिकामा कार्यरत कर्मचारीले नेपाल सरकारले स्थापना गरेको कोरोना रोकथाम राहत कोषमा सहयोग गर्ने घोषणा गरेका छन् । कोभिड १९ बाट बच्नका लागि सरकारले घोषणा गरेको राहत कोषमा गाउँपालिकाका कर्मचारीले सहयोग गर्ने घोषणा गरेका हुन् । गाउँपालिकाका कर्मचारीले एक महिनाको तलबको १० प्रतिशत रकम कोषमा सहयोग गर्ने योजना अधिकृत जित सुनारले जानकारी दिनुभयो ।

“देशमा आएको सङ्कटको घडीमा सबैले आआफ्नो तरिकाबाट सहयोग गर्न आवश्यक छ” सुनारले भन्नुभयो “सबैले सहयोग गर्दा नेपालको अहिलेको अवस्था समाधान हुन सक्छ ।” गाउँपालिकामा कार्यरत ३५ कर्मचारीले तलबबाट १० प्रतिशतको हुन आउने रु एक लाख १५ हजार कोषमा जाने सुनारले जानकारी दिनुभयो । (रासस)

काठमाडौँ, ११ चैत : राष्ट्रियसभा उपाध्यक्ष शशिकला दाहालले नेपाल सरकारले स्थापना गरेको ‘कोरोना भाइरस सङ्क्रमण रोकथाम, नियन्त्रण तथा उपचार कोष’मा एक महिनाको तलब प्रदान गर्नुभएको छ । उपाध्यक्ष दाहालले सङ्घीय संसद्, सचिवालयको आर्थिक प्रशासन शाखालाई आफ्नो सरकारी सुविधाबाट प्राप्त एक महिनाको तलब कोषमा जम्मा गर्न निर्देशन दिनुभयो । उपाध्यक्ष दाहालले सरकारको निर्देशनको पालना गर्दै घरमै सुरक्षित बस्न पनि आग्रह गर्नुभएको छ । उहाँले कोरोना भाइरसको सङ्क्रमण जोखिम नेपालमा पनि रहेकाले सङ्क्रमणबाट आतङ्कित नभई सावधानी अपनाउन अनुरोध गराउनुभएको छ ।
कोभिड–१९ को सङ्क्रमणलाई फैलन नदिन तथा रोकथाम एवं नियन्त्रणका लागि नेपाल सरकारले राष्ट्रिय वाणिज्य बैँक सिंहदरबार शाखाको खाता नम्बर १९६०००००११०१ मा कोष स्थापना गर्दै रकम जम्मा गर्न आग्रह गरेको छ । उपचार कोषमा यसअघि प्रतिनिधिसभाका सभामुख तथा राष्ट्रियसभा अध्यक्षले एकएक महिनाको तलब जम्मा गर्नुभएको थियो । (रासस)

गलकोट, ११ चैत (रासस) : बागलुङ जिल्ला, ताराखोला गाउँपालिकामा कार्यरत कर्मचारीले नेपाल सरकारले स्थापना गरेको कोरोना रोकथाम राहत कोषमा सहयोग गर्ने घोषणा गरेका छन् । कोभिड १९ बाट बच्नका लागि सरकारले घोषणा गरेको राहत कोषमा गाउँपालिकाका कर्मचारीले सहयोग गर्ने घोषणा गरेका हुन् । गाउँपालिकाका कर्मचारीले एक महिनाको तलबको १० प्रतिशत रकम कोषमा सहयोग गर्ने योजना अधिकृत जित सुनारले जानकारी दिनुभयो ।

“देशमा आएको सङ्कटको घडीमा सबैले आआफ्नो तरिकाबाट सहयोग गर्न आवश्यक छ” सुनारले भन्नुभयो “सबैले सहयोग गर्दा नेपालको अहिलेको अवस्था समाधान हुन सक्छ ।” गाउँपालिकामा कार्यरत ३५ कर्मचारीले तलबबाट १० प्रतिशतको हुन आउने रु एक लाख १५ हजार कोषमा जाने सुनारले जानकारी दिनुभयो ।

बलेवा, २३ फागुन : समथर जमिन र बाक्लो बस्ती । खानेपानीको सधैँ चरम अभाव । नजिकै कालीगण्डकी र धापेखोलाको सलल बगेको पानी हेरेर बागलुङ नारायणस्थान स्थानीयवासी लामो समयदेखि चित्त बुझाउनुपर्ने अवस्था । हाल बागलुङ नगरपालिका–१४ को सो स्थानमा पानीका मुहान छैनन् । छिमेकी अमलाचौरको धापेखोला र पैञ्युपाटाको राधापानी मुहानबाट ल्याएको पानीले यहाँका सर्वसाधारणको दैनिकी मुश्किलले चलिरहेको छ । खानेपानीको सास्ती खेप्दै आएका सो स्थानका सर्वसाधारणको दैनिकी अब भने फेरिने भएको छ । कालीगण्डकी तटमा रहेका मुहानलाई एकीकृत गरी त्यहाँ पानी पु¥याइएपछि सर्वसाधारणको दैनिकी फेरिने भएको हो । जिल्लामै पहिलोपटक खानेपानीका लागि लिप्mटिङ प्रविधि भित्राइएपछि अब भने घरघरमै पानी आउने भएको छ । चैत्रभित्रै त्यहाँ घरघरमा कालीकिनारको पानी पुग्ने खानेपानी तथा सरसफाइ उपभोक्ता संस्थाका अध्यक्ष चक्रबहादुर खत्रीले जानकारी दिनुभयो । आँखाले कालीतिरको पानी हेरेर प्यास मेट्ने गरेका यहाँका सर्वसाधारणले त्यही पानीले घाँटी भिजाउने दिन आएकोे गार्लुङ गाउँका स्थानीय होमनाथ शर्माले बताउनुभयो ।

नेपाल सरकारको सहलगानी कार्यक्रमअन्तर्गत यो योजना सम्पन्न भएको हो । कालीगण्डकी तिरबाट ३९० मिटरको सिधा उचाइमा पर्ने पानी ट्याङ्कीमा दुई हजार ७०० मिटर दूरीको पाइपले पानी तान्नेछ । मुहान र पाइपलाइनको मध्यभागमा दुई वटा मोटर जडान गरेर मुख्य ट्याङ्कीसम्म पानी पु¥याइएको अध्यक्ष खत्रीले बताउनुभयो । यो योजना निर्माण गर्नका लागि झण्डै रु आठ करोडभन्दा धेरै खर्च भएको छ । सुरुआती लागत भने रु १० करोड माथिको थियो । रु ६ करोड ६२ लाखमा चन्द्र एण्ड वसन्त निर्माण कम्पनीले निर्माण गरेको यो योजना उपभोक्ता समितिको श्रमदान र नगद लगानीमा बनेको हो । विसं २०७३ मा शुरु भएको निर्माणको काम कम्पनीले एक वर्ष म्याद थपेर गत असारभित्र सम्पन्न गरेको थियो । उपभोक्ताले गर्नुपर्ने र विद्युत् जडानलगायतका केही काम बाँकी रहेकाले आगामी चैतभित्रै पानी वितरण गर्नेगरी काम भइरहेको संस्थाका सचिव नारायण श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो ।

कूल लागतको ७० प्रतिशत सरकारको, २० प्रतिशत जनश्रमदान र १० प्रतिशत उपभोक्ताको लगानीमा यो योजना निर्माण भएको हो । योजना सम्पन्न भएपछि त्यस क्षेत्रका एक हजार ५२५ घरघुरीका करिब पाँच हजार बासिन्दा प्रत्यक्ष लाभान्वित हुने जनाइएको छ । योजनामार्फत ३० हजार २०२ मिटर पाइप लाइन विछ्याउने काम भएको छ भने एक हजार २५ धारा निर्माण गरिनेछ । योमध्ये ९५० भन्दा धेरै धारा जडान भइसकेको संस्थाले जनाएको छ । विद्युत्को परीक्षण र प्रसारको काम मात्रै बाँकी रहेकाले विद्युत् प्राधिकरण वितरण केन्द्र कुश्मा र बागलुङले काम सक्दाको भोलिपल्ट उपभोक्ताको धारामा पानी खस्ने अध्यक्ष खत्रीको भनाइ छ । “एक घर एक धारा चौबिसैँ घण्टा पानी आउँछ” उहाँले भन्नुभयो “२० बर्षसम्म हामीले अहिले तानेको पानीले धान्छ ।” यो योजना सो स्थानका नौवटै र पैयुँपाटाका ८ र ९ वडामा सञ्चालन भएको छ । अहिले प्रतिसेकेण्ड ८ लिटर पानी तान्ने छ । यसभन्दा पहिले धारापानीबाट २ दशमलव ५ र धापेखोलाको पानी ३ लिटर प्रतिसेकेण्ड ट्याङ्कीमा जम्मा हुने गरेको छ । तीनवटै पानीलाई एकीकृत गरेर उपभोक्तालाई वितरण हुनेछ । उक्त खानेपानी योजनाअन्तर्गत पानी परीक्षण प्रयोगशाला, कार्यालय भवनसँगै २० वटा भल्भ च्याम्बर निर्माण भएका छन् । (रासस)

सुर्खेत, २३ फागुन : प्रदेश राजधानी वीरेन्द्रनगरस्थित मेडिकलहरुमा सर्जिकल मास्क अभाव देखिएको छ । नेपालमा पनि कोभिड – १९ को संक्रमण फैलिन सक्ने सन्त्रास बढेपछि यहाँका व्यवसायीले महँगो मूल्यमा मौज्दात सर्जिकल मास्क काठमाडौँ निर्यात गरेपछि अभाव सिर्जना भएको हो । नेपाल औषधि व्यवसायी सङ्घ सुर्खेतका अध्यक्ष रणबहादुर खड्काले जिल्लामा रहेका करीब १०० मेडिकल तथा सर्जिकल सप्लायर्समा हाल मास्क मौज्दात नरहेको जानकारी दिनुभयो । “डिलरमै मास्क छैन, हामीसँग भएको पनि सकियो” , उहाँले भन्नुभयो, “एक महिनादेखि मास्क ल्याउने प्रयास गरेका छौँ, कतै पाइएको छैन ।”

वीरेन्द्रनगरमा सर्जिकल मात्र नभई कपडाका मास्क पनि अभाव देखिन थालेको छ । सुर्खेत उद्योग वाणिज्य सङ्घ, रेडिमेड तथा वस्तुगत समितिका अध्यक्ष खड्कप्रसाद ढकालले कपडाका मास्क पनि विस्तारै अभाव देखिन थालेको जानकारी दिनुभयो । कपडाको मास्क किन्ने ग्राहकको सङ्ख्या बढेको उहाँले बताउनुभयो ।

यसैबीच काठमाडौँबाट सुर्खेत आएका एक युवकलाई ज्वरोको मात्रा बढी देखिएपछि चिकित्सकको निगरानीमा राखिएको छ । बिहीबार बिहान सुर्खेत विमानस्थलमा जाँच गर्दा ती युवकमा १००।५ डिग्री सेल्सियस ज्वरो देखिएको हो । जापानबाट कोरिया हुँदै उनी नेपाल आइपुगेको बताइएको छ । उनलाई प्रदेश अस्पताल कालागाउँमा चिकित्सकको निगरानीमा राखिएको छ ।
अस्पतालका निर्देशक डा डम्बर खड्काले ज्वरो बढी देखिएकाले उनलाई पूर्ण रुपमा स्वास्थ्यकर्मीको निगरानीमा राखिएको जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो “ती युवकलाई तत्काल आइसोलेशनमा राख्नुपर्ने अवस्था रहेको छैन । ” प्रदेश सरकारले विश्वमा महामारीका रुपमा फैलिएको सो भाइरसबाट सुरक्षित रहन सुर्खेत विमानस्थलमा ‘हेल्थ डेस्क’ स्थापना गरिएपछि दैनिक स्वास्थ्य जाँच शुरु गरिएको छ । (रासस)

मुग्लिन, २२ फागुन : चितवनमा रोकिराखेको ट्रकमा मोटरसाइकल ठोक्किँदा एक जनाको मृत्यु भएको छ । आज दिउँसो १:४५ बजे नारायणगढ–मुग्लिन सडकखण्डअन्तर्गत चितवनको भरतपुर महानगरपालिका–२९ पन्ध्रकिलोमा काठमाडौँबाट नारायणगढतर्फ जाँदै गरेको ना३०प ९५६९ नंको मोटरसाइकल सोही स्थानमा रोकिराखेको ना७ख ४९५१ नंको ट्रकमा ठोक्किँदा मोटरसाइकल चालक नवलपुर कावासोती–९ बस्ने वर्ष ३८ को नरबहादुर थापाको मृत्यु भएको हो । उहाँको उपचारको क्रममा आज २ः२५ बजे नयाँ मेडिकल कलेज भरतपुरमा मृत्यु भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय चितवनले जनाएको छ ।

प्रहरीका अनुसार मोटरसाइकलमा तीन जना सवार थिए । उक्त दुर्घटनामा दुई घाइते भएका छन् । घाइते हुनेमा मोटरसाइकलमा सवार मृतकका छोरा पाँच वर्षका विवश थापा र सोही स्थानका २७ वर्षका अमृत बोहोरा रहनुभएको छ । उहाँहरुको अवस्था समान्य रहेको प्रहरीले जनाएको छ । (रासस)

काठमाडौँ, २२ फागुन : प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको स्वास्थ्यमा अपेक्षाकृत सुधार भएको छ । सबै सूचक सामान्य छन् । उहाँलाई तरल र नरम आहार दिन शुरु गरिएको छ । हाल उहाँलाई शल्यक्रिया कक्षबाट प्रत्यारोपण उपचार कक्षमा राखी उपचारलाई निरन्तरता दिइएको अस्पतालका कार्यकारी निर्देशक प्रा डा प्रेमकृष्ण खड्गाले जानकारी दिनुभयो ।
प्रधानमन्त्री ओलीलाई अङ्गदान गर्ने समीक्षा सङ्ग्रौलाको स्वास्थ्य स्थिति सुधारोन्मुख भएको र उहाँलाई पनि तरल र नरम आहार दिन थालिएको प्रा डा खड्गाले जानकारी दिनुभयो । प्रधानमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार सूर्य थापाले विभिन्न देशका प्रधानमन्त्री तथा देशका प्रतिनिधिबाट प्रधानमन्त्री ओलीको स्वास्थ्यलाभको शुभकामना आउने क्रम जारी रहेको बताउनुभयो । (रासस)

अमरगढी, २२ फागुन : स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या राज्यमन्त्री नवराज रावतले कोरोना भाइरस रोक्न सरकार पूर्वतयारीमा रहेको बताउनुभएको छ । स्वास्थ्य बीमा बोर्डको कार्यक्रमका क्रममा यहाँ आइपुग्नुभएका राज्यमन्त्री रावतले डडेल्धुरा सदरमुकाममा आज बिहान पत्रकार भेटघाट कार्यक्रममा कोभिड–१९ को सङ्क्रमणबाट नेपाल सुरक्षित रहेको र रोकथाम तथा नियन्त्रणका लागि गठित उच्चस्तरीय समितिले पूर्वतयारी गरिरहेको जानकारी दिनुभयो ।

भारतमा कोरोना भाइरस सङ्क्रमण देखिएपछि डडेल्धुराको पुराना छोटी भन्सार नाकामा कोरोना जाँच कक्ष स्थापना नभएकाले नेपालबाट भारत जाने आउने पर्शुराम नगरपालिका र भागेश्वर गाउँपालिकाको छोटी भन्सारबाट नेपालमा फैलन सक्ला कि भन्ने पत्रकारले गरेको प्रश्नमा राज्यमन्त्री रावतले सो सम्बन्धमा अध्ययन गरी प्रदेश सरकारलाई निर्देशन दिइने बताउनुभयो । (रासस)

झिमरुक, २२ फागुन : समाजमा हरेक क्रियाकलापमा महिलालाई कमजोर मान्ने गरिन्छ । तर प्यूठानको ऐरावती गाउँपालिका–५ दामाचौरमा रहेको अमरज्योति प्राथमिक विद्यालय महिलाकै नेतृत्वमा सञ्चालनमा छ । विसं २०४६ चैत ५ गते स्थापना भएको विद्यालयमा २०७५ माघ महिनादेखि ललिता थापाले विद्यालयको प्राधानाध्यापकका रुपमा काम गर्दै आउनुभएको छ । त्यसयता विद्यालय महिलाकै नेतृत्वमा सञ्चालनमा रहेको हो । विद्यालयमा प्रार्थनाका लागि घण्टी बजाउने पनि महिला नै रहनुभएको छ । विद्यालयमा प्रधानाध्यापक, सहायक प्रधानाध्यापक, शिक्षक, अन्य कर्मचारी र कार्यालय सहयोगी महिला आएपछि विद्यालयको शिक्षण सिकाइ प्रभावकारी बन्दै गएको छ ।

विद्यालयको शैक्षिक वातावरण, सिकाइ उपलब्धि, व्यवस्थापन, छात्रछात्रा र अभिभावकसँगको समन्वयले विद्यालय नमूना बन्न थालेको छ । प्रधानाध्यापक भएपछि कर्तव्य, जिम्मेवारी र उत्तरदायित्व धेरै रहेको विद्यालयका प्रधानाध्यापक थापाले बताउनुभयो । विद्यालयलाई शिक्षक, अभिभावक र विद्यार्थीको त्रिकोणात्मक सम्बन्धमार्फत शिक्षण सिकाइ प्रभावकारी बनाउँदै लगेको उहाँको भनाइ छ । हाल विद्यालयमा प्रअसहित सात शिक्षिका छन् भने जसमा तीनजना दरबन्दीमार्फत, दुई निजी स्रोत, एक बालविकासका लागि र एक विद्यालय कर्मचारीसहित सबै महिला रहेका उहाँले बताउनुभयो ।

भौतिक संरचना अभाव

सो विद्यालयमा भौतिक संरचना जीर्ण अवस्थामा रहेका कारण सबैभन्दा पहिले भौतिक संरचना निमार्णको काम गर्नुपर्ने उहाँले बताउनुभयो । अहिले गाउँपालिकामार्फत रु १६ लाखको लागतमा दुईकोठे भवन निमार्ण हुन थालेको उहाँले जानकारी दिनुभयो । गाउँमा बालवालिकाको सङ्ख्या नै कम भएका कारण विद्यालयमा जम्मा ३८ विद्यार्थीले अध्ययन गरिरहेका उहाँको भनाइ छ । विद्यालयलाई बालमैत्री, नमूना विद्यालय बनाउने आफूहरुको प्रमुख लक्ष्य रहेको उहाँको भनाइ छ । विद्यालयमा हुने प्रार्थना, अतिरिक्त क्रियाकलाप, साहित्य जस्ता विविध क्रियाकलापको जिम्मेवारीअनुसार सबै शिक्षक साथीले काम गरेको बताउनुभयो ।

विद्यालय व्यवस्थापन समितिमा पनि महिला

विद्यालय व्यवस्थापन समिति तथा शिक्षक अभिभावक सङ्घमा महिला मात्रै रहेको उहाँले बताउनुभयो । विद्यालय व्यवस्थापन समितिको अध्यक्षमा माधवा जिसी रहनुभएको छ भने सदस्यहरुमा जानका साही, कल्पना थापा, मधु खड्का, सरिता थापा, विष्णा थापा, तारा नेपाली, अर्चना पौडेल र ललिता थापा हुनुहुन्छ । यसैगरी शिक्षक अभिभावक सङ्घको अध्यक्षमा निर्मला थापा रहनुभएको छ भने सदस्यमा अन्जिला थापा, माधवा जिसी, कमला नेपाली, तारा थापा, लक्ष्मी विक, खुमा नेपाली, कमला विक र ललिता थापा रहेका जनाइएको छ ।

माण्डवीमा ३३ प्रतिशत बजेट शिक्षामा

माण्डवी गाउँपालिकाले शिक्षा क्षेत्रमा नमूना काम गरेको छ । अघिल्लो वर्षदेखि शिक्षा क्षेत्रमा बजेटको स्तर समेत वृद्धि गरी शिक्षाको गुणस्तर बढाइएको हो । गाउँपालिकाले सामुदायिक विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर वृद्धिका लागि गाउँपालिकाको कूल बजेटमध्य ३३ प्रतिशत बजेट शिक्षामा विनियोजन गरेकोे छ । वित्तीय समानीकरणको रु एक करोड र वित्तीय समानीकरणतर्फ रु १० करोड गरी रु ११ करोड बजेट शिक्षामा विनियोजित भएको हो । शिक्षा क्षेत्रमा नमूना गाउँपालिका बनाउन विभिन्न शैक्षिक योजना बनाएर कार्यान्वयन गरिने गाउँपालिकाका अध्यक्ष श्रीधर रोकाले बताउनुभयो ।

विनियोजित बजेटबाट भवन निर्माणका काम, शिक्षक ,विद्यार्थी, अभिभावकलाई प्रोत्साहन भत्ता, गरिब विद्यार्थीलाई छात्रवृत्ति, बालविकास केन्दमा टिभी जडान, गरिब र जेहेन्दारलाई छात्रवृत्ति वितरण, सिसाकलम, कलमसमेत किन्न नसक्नेलाई स्टेशनरी बैंक सञ्चालन, माध्यमिक तहका प्रधानाध्यापकलाई तलबको पाँच प्रतिशत भत्ता दिइने गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत शिशिर रिजालले बताउनुभयो । त्यस्तै गाउँपालिकाले शिक्षा गुणस्तरीय बनाउनका लागि शिक्षक नभएका विद्यालयमा २५ शिक्षकलाई भर्ना गरेको उहाँले बताउनुभयो । (रासस)

महिलाको नेतृत्वमा विद्यालय
झिमरुक, २२ फागुन : समाजमा हरेक क्रियाकलापमा महिलालाई कमजोर मान्ने गरिन्छ । तर प्यूठानको ऐरावती गाउँपालिका–५ दामाचौरमा रहेको अमरज्योति प्राथमिक विद्यालय महिलाकै नेतृत्वमा सञ्चालनमा छ । विसं २०४६ चैत ५ गते स्थापना भएको विद्यालयमा २०७५ माघ महिनादेखि ललिता थापाले विद्यालयको प्राधानाध्यापकका रुपमा काम गर्दै आउनुभएको छ । त्यसयता विद्यालय महिलाकै नेतृत्वमा सञ्चालनमा रहेको हो । विद्यालयमा प्रार्थनाका लागि घण्टी बजाउने पनि महिला नै रहनुभएको छ । विद्यालयमा प्रधानाध्यापक, सहायक प्रधानाध्यापक, शिक्षक, अन्य कर्मचारी र कार्यालय सहयोगी महिला आएपछि विद्यालयको शिक्षण सिकाइ प्रभावकारी बन्दै गएको छ ।

विद्यालयको शैक्षिक वातावरण, सिकाइ उपलब्धि, व्यवस्थापन, छात्रछात्रा र अभिभावकसँगको समन्वयले विद्यालय नमूना बन्न थालेको छ । प्रधानाध्यापक भएपछि कर्तव्य, जिम्मेवारी र उत्तरदायित्व धेरै रहेको विद्यालयका प्रधानाध्यापक थापाले बताउनुभयो । विद्यालयलाई शिक्षक, अभिभावक र विद्यार्थीको त्रिकोणात्मक सम्बन्धमार्फत शिक्षण सिकाइ प्रभावकारी बनाउँदै लगेको उहाँको भनाइ छ । हाल विद्यालयमा प्रअसहित सात शिक्षिका छन् भने जसमा तीनजना दरबन्दीमार्फत, दुई निजी स्रोत, एक बालविकासका लागि र एक विद्यालय कर्मचारीसहित सबै महिला रहेका उहाँले बताउनुभयो ।

भौतिक संरचना अभाव

सो विद्यालयमा भौतिक संरचना जीर्ण अवस्थामा रहेका कारण सबैभन्दा पहिले भौतिक संरचना निमार्णको काम गर्नुपर्ने उहाँले बताउनुभयो । अहिले गाउँपालिकामार्फत रु १६ लाखको लागतमा दुईकोठे भवन निमार्ण हुन थालेको उहाँले जानकारी दिनुभयो । गाउँमा बालवालिकाको सङ्ख्या नै कम भएका कारण विद्यालयमा जम्मा ३८ विद्यार्थीले अध्ययन गरिरहेका उहाँको भनाइ छ । विद्यालयलाई बालमैत्री, नमूना विद्यालय बनाउने आफूहरुको प्रमुख लक्ष्य रहेको उहाँको भनाइ छ । विद्यालयमा हुने प्रार्थना, अतिरिक्त क्रियाकलाप, साहित्य जस्ता विविध क्रियाकलापको जिम्मेवारीअनुसार सबै शिक्षक साथीले काम गरेको बताउनुभयो ।

विद्यालय व्यवस्थापन समितिमा पनि महिला

विद्यालय व्यवस्थापन समिति तथा शिक्षक अभिभावक सङ्घमा महिला मात्रै रहेको उहाँले बताउनुभयो । विद्यालय व्यवस्थापन समितिको अध्यक्षमा माधवा जिसी रहनुभएको छ भने सदस्यहरुमा जानका साही, कल्पना थापा, मधु खड्का, सरिता थापा, विष्णा थापा, तारा नेपाली, अर्चना पौडेल र ललिता थापा हुनुहुन्छ । यसैगरी शिक्षक अभिभावक सङ्घको अध्यक्षमा निर्मला थापा रहनुभएको छ भने सदस्यमा अन्जिला थापा, माधवा जिसी, कमला नेपाली, तारा थापा, लक्ष्मी विक, खुमा नेपाली, कमला विक र ललिता थापा रहेका जनाइएको छ ।

माण्डवीमा ३३ प्रतिशत बजेट शिक्षामा

माण्डवी गाउँपालिकाले शिक्षा क्षेत्रमा नमूना काम गरेको छ । अघिल्लो वर्षदेखि शिक्षा क्षेत्रमा बजेटको स्तर समेत वृद्धि गरी शिक्षाको गुणस्तर बढाइएको हो । गाउँपालिकाले सामुदायिक विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तर वृद्धिका लागि गाउँपालिकाको कूल बजेटमध्य ३३ प्रतिशत बजेट शिक्षामा विनियोजन गरेकोे छ । वित्तीय समानीकरणको रु एक करोड र वित्तीय समानीकरणतर्फ रु १० करोड गरी रु ११ करोड बजेट शिक्षामा विनियोजित भएको हो । शिक्षा क्षेत्रमा नमूना गाउँपालिका बनाउन विभिन्न शैक्षिक योजना बनाएर कार्यान्वयन गरिने गाउँपालिकाका अध्यक्ष श्रीधर रोकाले बताउनुभयो ।

विनियोजित बजेटबाट भवन निर्माणका काम, शिक्षक ,विद्यार्थी, अभिभावकलाई प्रोत्साहन भत्ता, गरिब विद्यार्थीलाई छात्रवृत्ति, बालविकास केन्दमा टिभी जडान, गरिब र जेहेन्दारलाई छात्रवृत्ति वितरण, सिसाकलम, कलमसमेत किन्न नसक्नेलाई स्टेशनरी बैंक सञ्चालन, माध्यमिक तहका प्रधानाध्यापकलाई तलबको पाँच प्रतिशत भत्ता दिइने गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत शिशिर रिजालले बताउनुभयो । त्यस्तै गाउँपालिकाले शिक्षा गुणस्तरीय बनाउनका लागि शिक्षक नभएका विद्यालयमा २५ शिक्षकलाई भर्ना गरेको उहाँले बताउनुभयो । (रासस)

काठमाडौँ, २२ फागुनः रानीपोखरीमा आगामी चैतसम्ममा पानी राखिने तयारीका साथ पुनःनिर्माण तीव्ररुपमा अघि बढेको छ । आगामी वैशाख मसान्तसम्मा पुनःनिर्माण पूर्ण सम्पन्न गर्ने गरी निर्माण अघि बढाइएको भए पनि पोखरीको काम चैतको दोस्रो साता नै सकिने हुँदा पानी राख्ने तयारी गरिएको हो । पोखरीमा राखिने पानी तीन स्थानबाट ल्याइने तयारी भएको राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरणले गरेको छ । त्रिचन्द्र कलेज क्षेत्रबाट एउटा र अर्को शान्तिबाटिकाबाट बोरिङ खनी पानी ल्याउने तयारी छ । त्यसैगरी टुँडिखेलमा रहेको इनारबाट पोखरीका लागि पानी लगिनेछ । मेलम्चीको पानी आएपछि त्यहाँबाट पनि ल्याइने प्रबन्ध मिलाइनेछ । अहिले पर्खाल निर्माण तथा मन्दिरमा जाने पुल निर्माण र बीच भागमा रहेको बालगोपालेश्वर मन्दिरको पुनःनिर्माणको काम निकै अघि बढिसकेको छ । वैशाखसम्मा ती सबै काम सकिनेछ ।

समग्रमा महत्वपूर्ण कामका रूपमा रहेको पोखरीको काम ६४ प्रतिशत सम्पन्न भएको छ । पोखरीमाथि सौन्दर्य अभिवृद्धि गर्ने काम पनि तीव्ररूपमा अघि बढेको प्रधिकरणले जनाएको छ । पोखरीमा अहिले इँटा लगाउने काम भइरहेको छ । हाल ८० कामदारले नियमितरूपमा काम गरिरहेका छन् । विसं २०७२ वैशाख १२ को गोरखा भूकम्पले पूर्णरूपमा क्षति पु¥याएको रानीपोखरी र बालगोपालेश्वर मन्दिरको पुनःनिर्माणको काममा तीन वर्ष ढिलाइ भएपछि पछिल्लो समय प्राधिकरणले जिम्मा पाएपछि कामले गति लिएको हो ।
त्यसैगरी बालगोपालेश्वर मन्दिरको पुनःनिर्माणको काम तीव्ररूपमा भइरहेको छ । हाल मन्दिरमा काठको काम भइरहेको छ, त्यस्तै पर्खालको काम पनि लगभग सकिएको छ । प्राधिकरणका सम्पदाविज्ञ राजुमान मानन्धरले वैशाखसम्ममा नागरिकले पुरानै शैलीको रानीपोखरी देख्न पाउनेगरी पुनःनिर्माणको काम भइरहेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “निर्माणअन्तर्गत धेरै काम सम्पन्न भइसकेको छ । बाँकी काम नियमितरूपमा भइरहेकाले तोकिएको समयमा पुनःनिर्माण सम्पन्न हुने कुरामा कुनै शङ्का लिनुपर्दैन ।” शुरुमा काठमाडौँ महानगरपालिकाले पुनःनिर्माण गर्ने भने पनि कहिले पुरातत्व विभागसँग त कहिले कामपामा नै आन्तरिक कुरा नमिल्दा तीन वर्षसम्म पनि पुनःनिर्माणको काम अघि बढ्न नसकेको हो ।

मन्त्रिपरिषद्को गत माघ १४ को बैठकले रानीपोखरी र बालगोपालेश्वर मन्दिरलगायत सो क्षेत्रमा रहेका पुरातात्विक संरचनाको पुनःनिर्माण गर्ने गरी प्राधिकरणलाई जिम्मेवारी दिएपछि निर्माणको काम अघि बढेको हो । मन्दिर पुरानै शैली (ग्रन्थकुट÷शिखर) मा पुनःनिर्माण गर्न गत असार २४ गते प्राधिकरणले ठेक्का सम्झौता गरेको थियो । सम्झौता भएको दिनदेखि १० महिनाभित्र निर्माण सम्पन्न गर्ने गरी प्राधिकरणले निर्माण कम्पनी सिए तुलसी कन्स्ट्रक्सन जेभीसँग सम्झौता गरेको छ । भूकम्प गएकै वर्ष माघ २ गते राष्ट्रिय भूकम्प दिवसका अवसरमा राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले भूकम्पले क्षति पु¥याएको सम्पदा पुनःनिर्माणको शुरुआत रानीपोखरीबाटै गर्नुभएको थियो । रानीपोखरी पुनःनिर्माणका लागि प्राधिकरणले उपभोक्ता समितिमार्फत रु नौ करोड ९७ लाख बजेट विनियोजन गरेको छ । पोखरी र मन्दिर निर्माणका लागि प्राधिकरणले रु २५ करोड बजेट विनियोजन गरेको छ । चन्द्रशम्शेरको पालामा गुम्बज शैलीमा निर्माण गरिएको मन्दिर भत्काएर पुरानै शैलीमा निर्माण गरिने छ । मन्दिरको उचाइ ५३ फिटको हुनेछ ।

प्रताप मल्लका छोरा चक्रवर्तेन्द्रको निधनपछि रानीको चित्त बुझाउन विसं १७२७ मा रानीपोखरीको निर्माण गराएको शिलालेखमा उल्लेख छ । पोखरीका बीचमा त्यसैबेला बालगोपालेश्वर मन्दिर स्थापना गरिएको हो । पोखरीको निर्माण करीब पाँच वर्षभित्र अर्थात् ने सं ७८९ (विसं १७२५) मा सम्पन्न भएको थियो । नेसं ७९० (वि.सं. १७२७÷ई.सं. १६७०) मा शिलापत्र राखिएको थियो । पोखरीमा १०८ तीर्थको जल हालिएको इतिहासकार बताउँछन् । प्रताप मल्लले निर्माण गर्दा पोखरीको चारैतिर चार मन्दिर स्थापना गर्न लगाएको पाइन्छ । उत्तरपश्चिम कुनामा शक्तिसहितको भैरवको मन्दिर, उत्तपूर्व कुनामा भैरवको मन्दिर, दक्षिणपूर्व कुनामा देवीको मन्दिर र दक्षिणपश्चिममा सोह्रहाते गणेश स्थापना गरेको देखिन्छ । (रासस)

सिञ्जा, २२ फागुन : जिल्लाका तीन स्थानमा स्थायी प्रहरी चौकी स्थापना गरिएको छ । नेपाल सरकार मन्त्रिपरिषद्को बैठकले गरेको निर्णयअनुसार जिल्लाका तीन स्थानमा प्रहरी चौकी स्थापना गरिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय जुम्लाले जनाएको छ । कर्णाली प्रदेश सरकारका आन्तरिक मामिला तथा कानूनमन्त्री नरेश भण्डारीले कर्णाली राजमार्गअन्तर्गत जिल्लाको तातोपानी गाउँपालिका कार्यालय रहेको स्थान लिताकोट र डोल्पा जाने सडक क्षेत्रको गुठीचौर गाउँपालिकाको कार्यालय रहेको क्षेत्र झारज्वालामा प्रहरी चौकीको उद्घाटन गर्नुभएको हो । सङ्घीय संरचनाअनुसार गाउँपालिकाको कार्यालय र जनताको सेवाका लागि प्रहरी चौकी स्थापना गरिएका हुन् । यसैगरी नाग्म गमगडी राजमार्गको बड्कीमा यस अगावै प्रहरी चौकी उद्घाटन गरिएको थियो ।

स्थानीय तहमा प्रहरी निरीक्षक रहने

मन्त्री भण्डारीले अब वैशाख सम्ममा प्रदेश प्रहरी आउने र समायोजन हुने भएकाले गाउँपालिकाको केन्द्रमा प्रहरी निरीक्षक सहितको टोली कल्पना गरिएको जानकारी दिनुभयो । यसैगरी प्रदेश सरकारले मदिरा नियन्त्रण अभियान शुरु गर्न लागिरहेको भन्दै मदिराको मात्रा, स्थान र निश्चित व्यक्ति तय गरिनेमा उहाँले जोड दिनुभयो । जिल्ला समन्वय प्रमुख लालबहादुर सार्कीले समाजमा हिंसा कम गर्न शान्तिसुरक्षा कायम गर्न नागरिक र प्रहरी सहकार्य आवश्यक भएको जानकारी गराउनुभयो । तातोपानी गाउँपालिकाका अध्यक्ष नवराज न्यौपानले प्रहरी चौकी हुनु शान्तिसुरक्षा प्रभावकारी रहेको बताउनुभयो । उहाँले तातोपानी पर्यटकीय क्षेत्रसमेत भएकाले शान्तिसुरक्षाको आवश्यकता भएको बेला सरकारले स्थायी प्रहरी चौकी स्थापना गर्न सहयोग गरेकामा धन्यवाद ज्ञापन गर्नुभयो ।

जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रहरी नायब उपरीक्षक लालबहादुर धामीले जिल्लाको आवश्यकताअनुसार हिमा गाउँपालिकाको बड्की, तातोपानी गाउँपालिका र गुठीचौर गाउँपालिकामा स्थायी प्रहरी चौकी स्थापना भएको जानकारी दिँदै प्रदेश सरकारले र स्थानीय सरकारले आवश्यक जनशक्ति तथा स्रोतसाधनमा सहयोग गर्ने अपेक्षा गरिएको बताउनुभयो । (रासस)

राजविराज, २२ फागुन : सप्तरीको राजगढ गाउँपालिका– ५ मलेखपुरमा स्काभेटरको ठक्करबाट एक बालिकाको मृत्यु भएको छ । मृत्यु हुनेमा भारतको बङ्गाल खरिजाबाग बथरी ग्राम घर भएका इरसाद अलीकी १५ वर्षीया छोरी अलमिनिया खातुन रहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रहरी नायक उपरीक्षक तिलक भारतीले बताउनुभयो । बालिकाका बुबा एमआरडी इँटा उद्योगमा काम गर्दै आउनुभएको थियो । सोही इँटा उद्योगमा काम गर्ने नम्बर नखुलेको स्काभेटरले बालिकालाई ठक्कर दिएको थियो । ठक्करबाट घाइते बालिकालाई उपचारका लागि राजविराजस्थित गजेन्द्र नारायणसिंह अस्पताल ल्याउँदै गर्दा बीच बाटोमा नै मृत्यु भएका प्रहरीले जनाएको छ । (रासस)

पोखरा, २२ फागुन : जङ्गलको बीच भागस्थित चट्टान छिचोल्दै निस्केको शुद्ध पानीलाई सदुपयोग गर्दै यहाँको एउटा सामुदायिक वन समूहले व्यावसायिक पानी उद्योग सञ्चालन गर्न लागेको छ । पोखरा महानगरपालिका–२५ हेम्जास्थित फुर्केटारी सामुदायिक वन समूह वन पैदावारको भरपुर उपयोगसँगै व्यावसायिक पिउने पानीको उद्योग सञ्चालनमा ल्याउने तयारीमा जुटेको हो । वन संरक्षणको अभावमा कतिपय स्थानमा पानीको स्रोत सुक्दै गएको वास्तविकतामा यहाँ भने वनको संरक्षणका कारण पानीको स्रोत बढ्दै गएपछि पानी उद्योग सञ्चालन गर्ने जमर्को गरिएको फुर्केटारी सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहका सचिव रमा त्रिपाठी बताउनुहुन्छ । उहाँका अनुसार वनको बीच भाग महभिरखोलामा रहेको स्रोतबाट धेरै पानी बगेर गयो, केही भाग मात्र घरायसी प्रयोगका लागि उपयोग गरिएको थियो, यतिखेर भने त्यही मूलको पानी बजारमा बिक्री गरेर थप आम्दानी गर्ने लक्ष्य समूहले लिएको छ ।

जङ्गलदेखि लगभग चार किलोमिटरको दूरीबाट दुई इन्चको पाइप विस्तार गरेर बस्तीसम्म ल्याइएको पानी शुरुमा पिउनका लागि प्रयोग भए पनि विस्तारै थप आयआर्जन गर्न तरकारी खेतीमा समेत उपयोग गरिँदै आएको बताउँदै उहाँले पानी उद्योग सञ्चालनसँगै बजारमा बिक्री गरी आम्दानीको स्रोतमा परिणत गरिने जानकारी दिनुभयो । सामुदायिक वनबाट खासै आम्दानी नभए पनि पानी बिक्रीबाट राम्रो आम्दानी गर्ने लक्ष्यका साथ सञ्चालन गर्न लागिएको पानी उद्योगमा समूहमा आबद्ध ५२ घरधुरीको लगानी रहेको सचिव त्रिपाठीले राससलाई बताउनुभयो । फुर्केटारी एक्विफायर नामकरण गरिएको पानी उद्योगमा हालसम्म रु दुई करोड लगानी भइसकेको महभिरखोला प्राकृतिक खानेपानी प्रालिका अध्यक्ष हुतराज त्रिपाठीले जानकारी दिनुभयो ।

पछिल्लो समय उपभोक्तामा बोतल र जारको पानी उपयोग गर्ने बानी परिसकेको वर्तमान अवस्थामा वन समूहले उत्पादन गरेको मूलको पानी बजारको रोजाइमा पर्ने विश्वास व्यक्त गर्दै उहाँले भन्नुभयो, “पानी उद्योगमा सामुदायिक वन समूहका उपभोक्ताको रु २५ हजारदेखि रु पाँच लाखसम्मको शेयर लगानी छ ।” समूहले एक लिटर र आधार लिटरको बोतल एवं २० लिटरको जार निर्माण गरेर बजारमा लैजाने तयारी गरेको छ । प्रयोगशालामा पानीको नमूना परीक्षण गरी पिउन उपयुक्त भएको प्रमाणपत्र प्राप्त गरेको बताउँदै अध्यक्ष त्रिपाठीले भन्नुभयो, “सामुदायिक वन समूहले उत्पादन गरेको पानी आगामी चैत महिनाको पहिलो सात बजारमा पु¥याउने तयारी भइरहेको छ ।”

वार्षिक रु एक करोड १२ लाख ६९ हजार आम्दानी गर्ने लक्ष्य लिएको सो सामुदायिक वनले सञ्चालन गरेको पानी उद्योगबाट बजारमा प्राकृतिक स्रोतको शुद्ध पानी उपलब्ध गराउनुका साथै १५ जनाले प्रत्यक्षरूपमा रोजगार प्राप्त गर्ने अध्यक्ष त्रिपाठीको जिकिर छ । महभिरखोला खानेपानी तथा मुहान संरक्षण उपभोक्ता समितिका सचिव एवं खानेपानी सञ्चालक मित्रलाल त्रिपाठीका अनुसार खानेपानीको मुहान संरक्षणमा मात्र रु ५५ लाखभन्दा बढी लगानी भइसकेको छ ।

तरकारीखेतीमा प्रयोग भएको पानी जार र बोलतमा राखेर बजारमा बिक्री गर्न शुरु गरेपछि सो वन समूहले सिँचाइका लागि डिप बोरिङको समेत व्यवस्था गरेको छ । प्रतिसेकेण्ड १३ लिटर पानी आउने सो चार इञ्चको बोरिङमार्पmत निकालिएको पानीबाट वन समूहका उपभोक्ताको १६६ रोपनी जमीनलाई सिँचाइको सुविधा पुग्ने समूहको विश्वास छ । रु ६५ लाखमा बोरिङ खनेर सञ्चालनमा ल्याइएको हो । वनको संरक्षण, प्रवद्र्धन र उपयोगसँगै वातावरणको संरक्षणमा सहयोग पु¥याउँदै आएका सामुदायिक वन समूहका उपभोक्ताका लागि प्राकृतिक स्रोतसाधन आम्दानी र रोजगारीको दरिलो माध्यम बन्दै गएको सामुदायिक वन उपभोक्ता महासङ्घ गण्डकी प्रदेशका अध्यक्ष कालीदास सुवेदीले बताउनुभयो ।

उहाँका अनुसार विश्वमा नै नेपालको सामुदायिक वनको अवधारणा अनुकरणीय बन्दै गएको वर्तमान अवस्थामा उपलब्ध प्राकृतिक स्रोत साधनको विविधतापूर्ण प्रयोगसँगै उपभोक्ता एवं मुलुकका लागि सामुदायिक वन वरदान सावित बन्दै गएको छ । संरक्षणका माध्येमबाट नाङ्गा पहाड र डाँडालाई हरियालीमा परिणत गर्न सफल मुलुकका २२ हजारभन्दा बढी सामुदायिक वन समूहले पछिल्लो समय सम्भाव्यता अध्ययनका आधारमा सञ्चालन गरिने वनमा आधारित उद्योग जीविकोपार्जनसँगै मुलुकको समृद्धिसँग जोड्नु अपरिहार्य बनेको छ । (रासस)

काठमाडौँ, २२ फागुन : मिर्गाला प्रत्यारोपणको दोस्रो दिन आज प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको स्वास्थ्यमा क्रमिक सुधार हुँदै गइरहेको छ । प्रधानमन्त्री ओलीले तरल चीजहरु खान थाल्नुभएको र अन्य सूचकहरु राम्रो रहेको उहाँका प्रेस सल्लाहकार सूर्य थापाले जानकारी दिनुभयो । त्रिवि शिक्षण अस्पताल, महाराजगञ्जमा बुधबार उहाँको दोस्रो पटक मिर्गाला प्रत्यारोपण गरिएको थियो । हाल उहाँलाई शल्यक्रिया कक्षबाट प्रत्यारोपण उपचारकक्षमा राखी उपचारलाई निरन्तरता दिइएको छ । उहाँको पछिल्लो स्वास्थ्यस्थतिबारे अस्पतालले हरेक दिन ४ बजे औपचारिक जानकारी दिनेछ । प्रधानमन्त्री ओली मिर्गाला प्रत्यारोपणका लागि यही फागुन १९ गते अस्पताल भर्ना हुनुभएको थियो । (रासस)

रामपुर, २२ फागुन : यहाँ सञ्चालन भएको श्रीमद्भागवत नवाह ज्ञान महायज्ञमा करिब रु डेढ करोड बराबरको दान सङ्कलन भएको छ । गौशालाको दिगो सञ्चालन तथा प्रस्तावित धर्मशाला निर्माण सहयोगार्थ सञ्चालन भएको महायज्ञमा नगद तथा भूमिदान गरी रु एक करोड ४७ लाख ४७ हजार ८२९ बराबर दान सङ्कलन भएको मूल आयोजक समितिले जनाएको छ । यही फागुन १२ देखि २० गतेसम्म सञ्चालन भएको महायज्ञको अन्तिम दिन मात्रै रु ३१ लाख ९१ हजार ८२७ दान सङ्कलन भएको श्रीमद्भागवत महापुराण नवाह ज्ञान महायज्ञ मूल आयोजक समितिका अध्यक्ष हुमनाथ न्यौपानेले बताउनुभयो । उहाँले यज्ञ सफल बनाउनका लागि निरन्तर खट्ने व्यक्तित्वलाई धन्यवाद दिनुभएको छ ।

गाई संरक्षण तथा धर्मशाला निर्माण सहयोगार्थका सम्पन्न सो महायज्ञ यहाँ हुने अन्य महायज्ञभन्दा फरक शैलीमा भएको तालपोखरा संरक्षण समितिका अध्यक्ष सागरप्रसाद देवकोटाले जानकारी दिनुभयोे । यज्ञमा धार्मिक अध्येता युवा पण्डित नारायणप्रसाद न्यौपाने कथावाचन गर्नु थियो । गौशाला निर्माण गरी गाईको व्यवस्थापन गरेको नगर प्रमुख रमणबहादुर थापाले जानकारी दिनुभयो । वडा नं ६ को कार्यालय परिसरमा गत साउनबाट यता अस्थायी टहरा बनाएर व्यवस्थापन गरिएको थियो । गौशालाको संरचना तयार भएपछि फागुनको पहिलो हप्तादेखि गौशाला परिसरमा गाईहरू बाँध्न थालिएको छ । (रासस)

काठमाडौँ, २२ फागुन : सामुदायिक विद्यालय व्यवस्थापन समिति राष्ट्रिय महासङ्घले विश्वव्यापी सङ्क्रमण भइरहेको कोरना भाइरसबाट बच्न अभिभावक, शिक्षक र विद्यार्थीलाई सार्वजनिक सूचना प्रवाह आरम्भ गरेको छ । उक्त भाइरसको सम्भावित जोखिमबाट घर र विद्यालयमा शिक्षक, बालबालिकालाई बच्न, बचाउन आव्हान गरेको हो । भाइरसबाट बच्न मानसिकरुपमा सन्त्रासमा नपर्न र प्रतीरक्षाप्रति विश्वास जगाउन, हात नमिलाउन र अङ्कमाल नगर्न, नियमित रुघाखोकीका लागि प्रयोग हुने सिटामोल र डिकोल्ड, साइनेक्सजस्ता औषधि घर र विद्यालयमा राख्न आग्रह गरेको छ ।
महासङ्घका अध्यक्ष कृष्ण थापा र महासचिव गुणराज मोक्तानले जारी गरेको विज्ञप्तिमा भिक्स, अदुवा र जीराको दाना घरमा राखेर परेको खण्डमा दैनिक सेवन गर्न तथा स्प्रिड, डिटोल र साबुनपानीले हात सफा गर्ने बानी बसाल्न पनि आग्रह गरिएको छ । (रासस)

चितवन, २२ फागुन : पूर्व पश्चिम राजमार्गअन्तर्गत खैरहनी नगरपालिकामा बस र ट्रक एकापसमा ठक्कर खाँदा नौ घाइते भएका छन् । जिल्ला प्रहरी कार्यालयका अनुसार आज बिहान २ बजे वीरगञ्जबाट काठमाडौँ जान आउँदै गरेको ना ६ ख १५६१ नम्बरको बस र विपरीत दिशातर्फ जाँदै गरेको ना ५ ख ६१७६ नम्बरको ट्रक खैरहनी नगरपालिका–९ नमूना पेट्रोलपम्प अगाडि ठक्कर खाएको थियो । बसमा सवार ३४ मध्ये नौ घाइते भएको प्रहरीले जनाएको छ । घाइतेको पुरानो मेडिकल कलेजमा उपचार भइरहेको र सबैको अवस्था खतरामुक्त रहेको छ । ठक्कर खाने दुवै सवारीसाधन र ट्रक चालक प्रहरीको नियन्त्रणमा रहेको र बस चालक फरार रहेको कार्यालयका प्रवक्ता एकनारायण कोइरालाले जानकारी दिनुभयो । (रासस)

काठमाडौँ, २२ फागुन : चन्द्रागिरि नगरपालिका–१ दहचोकस्थित केउरानी सामुदायिक वनमा बुधबार साँझ लागेको आगो नियन्त्रणमा आएको छ । वनको बिचभागमा लागेको आगो नेपाली सेना, नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीको प्रयासमा राती नै नियन्त्रणमा लिएको महानगरीय प्रहरी वृत्त थानकोटका प्रमुख, प्रहरी नायब उपरीक्षक घनश्याम श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो । हावा चलेसँगै फैलिएको आगो नियन्त्रण गर्न नेपाली सेनाका २६, नेपाल प्रहरीका १५ र सशस्त्र प्रहरी बलका १३ सुरक्षाकर्मी परिचालित भएका थिए । जङ्गलभित्र दमकल जान नसक्ने भएकाले आगो नियन्त्रणमा लिन समस्या परेको प्रहरीले जनाएको छ ।(रासस)

गोरखा २२, फागुन : गोरखाको आरुघाट गाउँपालिका–१ र्धोचेमा बलेरो जीप दुर्घटना हुँदा धार्चे गाउँपालिका–६ का वडासचिव किरण रिमालको घटनास्थलमा नै मृत्यु भएको छ । जिल्ला प्रहरी कार्यालय गोरखाका प्रहरी प्रमुख प्रहरी उपरीक्षक ओमप्रसाद अधिकारीले दिनुभएको जानकारी अनुसार ग १ ज ५५०५ नम्बरको सो जीप बुधबार साँझ करिब ७:३० बजे सडकबाट झण्डै ३०० मिटर तल खस्दा दुर्घटनामा परेको थियो । दुर्घटनामा सो गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष फुलमाया गुरुङसहित सोही गाउँपालिकाका कर्मचारी घनबहादुर गुरुङ, निशा गुरुङ, शर्मिला गुरुङ, क्याराम्यान केयरसिंह गुरुङ, फेज नेपाल नामक संस्थाका कर्मचारी सरोज गुरुङ र जीपका चालक करौजाका बालचन्द्र गुरुङ गम्भीर घाइते भएकोे प्रहरीले जनाएको छ ।
घाइते सबैको अहिले दोङचेतस्थित फेज नेपालद्वारा सञ्चालित क्लिनिकमा सामान्य उपचार भइरहेको छ । घाइते अधिकांशको टाउको र मेरुदण्डमा चोट लागेको जनाइएको छ । रातिको समयमा सामान्य वर्षा भएकाले कच्ची सडकमा जीप घुम्तीमा चिप्लिएर दुर्घटना भएको हुनसक्ने प्रहरी अनुमान गरेको छ । घाइतेलाई थप उपचारका लागि काठमाडौँ लैजाने तयारी भइरहेको प्रहरीले जनाएको छ । घटनास्थल अति नै विकट भएकाले हेलिकप्टरबाट उद्धारका लागि पत्राचार गरिएको गोरखाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी सुरेन्द्र पौडेलले जानकारी दिनुभयो । (रासस)

गलकोट, २२ फागुन : विनाशकारी गोरखा भूकम्पले क्षति पु¥याएको जिल्लाको बागलुङ नगरपालिका–९ तित्याङस्थित तित्याङ माध्यमिक विद्यालयको पुनःनिर्माण बल्ल शुरु गरिएको छ । राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरणले यस वर्ष बागलुङ जिल्लामा पहिलो चरणमा आठ विद्यालय पुनःनिर्माण गर्दैछ । सो विद्यालय भवनको प्रदेशसभा सदस्य इन्द्र्रलाल सापकोटाले बुधबार शिलान्यास गर्दै शैक्षिक गुणस्तरका लागि भौतिक संरचना महत्वपूर्ण रहेको बताउनुभयो । राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरण जिल्ला आयोजना कार्यान्वयन एकाइ शिक्षाको रु ७० लाख ४० हजार लागतमा चारकोठे भूकम्प प्रतिरोधी भवन निर्माण थालिएको प्राधिकरण जिल्ला कार्यान्वयन एकाइ शिक्षाका कार्यालय प्रमुख मोतिलाल चपाईले जानकारी दिनुभयो । प्रधानाध्यापक कुमारप्रसाद शर्माले बालकक्षादेखि १० कक्षासम्म विद्यालयमा २४८ विद्यार्थी अध्ययनरत रहेको जानकारी दिनुभयो । जिल्लामा भूकम्पले क्षति पु¥याएको २१५ विद्यालयमध्ये १८८ विद्यालयमा प्राधिकरण जिल्ला कार्यान्वयन एकाइले पुनःनिर्माण गर्ने जनाइएको छ । (रासस)

डोटी, २१ फागुन : यहाँ स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम शुरुआत भएको छ । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या राज्यमन्त्री नवराज रावतले दिपायल सिलगढी नगरपालिकाको सभाहलमा बुधबार आयोजित कार्यक्रममा दुई वृद्धालाई बीमा गरी यसको शुभारम्भ गर्दै बीमा अभियानलाई प्रभावकारी बनाउन निर्देशन दिनुभयो । बीमा अभियानअन्तर्गत ‘क’ वर्गका अपाङ्गता व्यक्ति, ज्येष्ठ नागरिक, एचआइभी सङ्क्रमित, कुष्ठरोग र क्षयरोगका बिरामीलाई निःशुल्क बीमा गरिने जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयका स्वास्थ्य प्रमुख रमेश मलासीले जानकारी दिनुभयो । त्यस्तै स्वास्थ्य स्वयंसेविकालाई ५० प्रतिशत छुट दिइएको छ । एक घरका एकदेखि पाँचजनालाई रु तीन हजार ५०० र पाँचभन्दा बढी भए प्रतिएकजना बराबर रु ७०० का दरले वार्षिक प्रिमियम दर रकम लाग्नेछ ।
सुदूरपश्चिमका नौवटै जिल्लामा बीमा कार्यक्रम कार्यान्वयनमा आएको छ । हालसम्म ४८८ स्थानीय तहमा बीमा कार्यक्रम विस्तार भइसकेको जनाइएको छ । विसं २०७२ चैत २५ गते पहिलो पटक कैलालीबाट सो कार्यक्रमको शुभारम्भ भएको थियो । सुदूरपश्चिम क्षेत्रीय स्वास्थ्य सेवा निर्देशनालय दिपायल राजपुरका डा भूषण मिश्रले भन्नुभयो, “सुदूरपश्चिमका सबै जिल्लाका नागरिकलाई स्वास्थ्य सेवा प्रदान गर्न स्वास्थ्य बीमा कार्यान्वयनमा आएको छ ”
यसअघि प्रदेशका अन्य जिल्लामा लागू भएको बीमा कार्यक्रममा हालसम्म कूल जनसख्याको १२ प्रतिशत जनसङ्ख्या मात्र आवद्ध भएको जनाइएको छ । पछिल्लो जनगणना अनुसार प्रदेशको कूल जनसङ्ख्या २५ लाख ५२ हजार ५१७ रहेकोमा हालसम्म कार्यक्रममा दुई लाख ४६ हजार २०३ जना आबद्ध भएका छन् । कैलालीमा सबैभन्दा बढि र दार्चुलामा हालसम्म सबैभन्दा कम स्वास्थ्य बीमित रहेका बताइएको छ । बीमा बोर्डका अनुसार गरिब घरधुरी पहिचान भइसकेका जिल्लामा बीमितको सङ्ख्या बढी भए पनि पहिचान नभएका जिल्लामा सहभागिताको अवस्था कमजोर रहेको देखिएको छ । त्यसैगरी प्रदेश सरकारले कैलाली, अछाम, बझाङ र बाजुरा जिल्लामा गरीब घरधुरी पहिचान गरी परिचयपत्र समेत वितरण गरिसकेको छ ।
प्रदेशका अन्य पाँच जिल्लामा पहिचान हुन बाँकी रहेको जनाएको छ । बीमा बोर्डका अनुसार कैलालीमा एक लाख ३५ हजार ८३१ र दार्चुलामा पाँच हजार ६८५ मात्रै हालसम्म आबद्ध भएका छन् । बझाङमा ३० हजार ११२, बाजुरामा २६ हजार ५७४, अछाममा २५ हजार ८०६, बैतडीमा ११ हजार ९९० र कञ्चनपुरमा १० हजार १९५ स् बीमित रहेका छन् । हालसम्म ३९ हजार ३०१ले सो कार्यक्रमबाट स्वास्थ्य सेवा लिइसकेको र रु तीन करोड ८१ लाख ५ हजार २६२ लगानी भइसकेको जनाएको छ ।(रासस)

दमौली, २२ फागुन : तनहँुको दमौलीमा शाखा कार्यालय रहेका कतिपय बैङ्कले घरदैलोमा पुगेर सामाजिक सुरक्षा भत्ता वितरण गर्न थालेका छन् । व्यास नगरपालिकाका वडामा सो भत्ता वितरणको जिम्मा पाएको प्रभु र महालक्ष्मी विकास बैङ्कले घरदैलोमा नै पुगेर भत्ता बापतको रकम सेवाग्राहीलाई वितरण गरेका छन् । अझै कतिपय बैङ्कले शाखामा नै बोलाएर भत्ता वितरण गर्ने गरेका छन् । प्रभु बैङ्कले व्यास नगरपालिका–५ को समन्वयमा भत्ता बापतको रकम वितरण गरेको छ । उसले वडाको तीन ठाउँबाट ४ सय १३ लाभग्राहीलाई भत्ता वापतको रकम वितरण गरेको बैङ्कका क्लष्टर हेड राजु रानाले जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार वडा कार्यालयबाट २ सय ४३, रानीटारी सामुदायिक भवनबाट १ सय ५ र चिन्तुटार दरै समाजबाट ६५ जनाले भत्ता बुझेका छन् ।
ज्येष्ठ नागरिकलाई भत्ता लिनका लागि सदरमुकाम दमौलीसम्म आउन नपरोस् भनेर घरदैलोमा नै भत्ता वितरणको व्यवस्था मिलाइएको वडाध्यक्ष मोहनकुमार श्रेष्ठले जानकारी दिनुभयो । “ज्येष्ठ नागरिकलाई दमौलीसम्म पुगेर भत्ता बुझ्न गाह्रो हुने भएकोले घरदैलोबाटै वितरणको व्यवस्था मिलाएका हौ,” उहाँले भन्नुभयो, “घरदैलोमा नै भत्ता बुझेपछि ज्येष्ठ नागरिक पनि खुशी भएका छन् ।” वडाध्यक्ष श्रेष्ठका अनुसार एकल महिलालाई चौमासिक बापतको रु आठ हजार र ७० वर्ष नाघेका ज्येष्ठ नागरिकलाई रु १२ हजारका दरले भत्ता वितरण गरिएको छ ।
घरदैलोमै भत्ता बुझेपछि व्यास नगरपालिका–५ रानीटारीका पदमपाणी अधिकारीले खुशी व्यक्त गनुभयो । “दमौली पुगेर बैङ्कमा लाइन बसेर भत्ता बुझ्न गाह्रो हुन्थ्यो, वडा कार्यालयले बैङ्कसँग समन्वय गरेर घरदैलोमा नै भत्ता दियो,” उहाँले भन्नुभयो, “यसले ज्येष्ठ नागरिकलाई एकदमै सजिलो भयो ।” प्रभु बैङ्क दमौली शाखाले व्यास नगरपालिका–३, ४, ५ र १० मा सामाजिक सुरक्षा भत्ता वितरणको जिम्मा पाएको छ । शाखाले घरदैलोमा नै पुगेर सामाजिक सुरक्षा भत्ता वितरण गर्ने गरेको जनाएको छ ।
यसैगरी महालक्ष्मी विकास बैङ्कले व्यास नगरपालिका–६ शिशाघाटमा भत्ता वापतको रकम वितरण गरेको छ । वडा कार्यालयको सहकार्यमा ५ सय ९२ लाभग्राहीमध्ये ३ सय ४२ जनालाई भत्ता वितरण गरिएको बैङ्कका शाखा प्रमुख सुदीप न्यौपानेले जानकारी दिनुभयो । उसले व्यास नगरपालिका–६ र ९ मा भत्ता वितरणको जिम्मा पाएको छ । व्यास नगरपालिका–६ का अध्यक्ष सूर्यभक्त भण्डारीले भत्ता लिनका लागि दमौली जानुपर्ने र लाइन बस्नुपर्ने अवस्था रहेकोले घरदैलोबाटै भत्ता वितरणको व्यवस्था मिलाइएको जानकारी दिनुभयो । (रासस)

नेपालगञ्ज, २२ फागुन : नेपालगञ्जमा खानेपानीको समस्या अन्त्य गर्न राप्ती नदीको पानी ल्याउने योजना कार्यान्वयनमा आएको छ । यहाँका खानेपानी उपभोक्ताको मागलाई ध्यानमा राखेर दीर्घकालीन रुपमा खानेपानीको समस्या समाधान गर्न लागिएको हो । योजनाअन्तर्गत अहिले सो नदीमा पानी तान्ने इन्टेक जडान र पाइप बिछ्याउने काम अगाडि बढाइएको नेपाल खानेपानी संस्थान नेपालगञ्जका साइट इञ्जिनीयर सङ्गीता थापाले जानकारी दिनुभयो । योजना २० वर्ष अघिको हो । विसं २०५६ मा शुुरुआत भएको यो योजनाले त्यसबखत बजेट अभावका कारण पूर्णता पाउन सकेको थिएन । गत वर्ष पुनः शुरु गरिएको यो योजनालाई २०७५÷७६ आर्थिक वर्षभित्र सक्ने लक्ष्य राखिए पनि फेरि दुई वर्ष थप गरिएको छ । योजनाको पहिचो चरणमा करिब रु १८ करोड बजेट लाग्ने अनुमान गरिएको छ । डुडुवा गाउँपालिका–४ कम्दीको सिंधनियाघाटबाट १६ हजार ८१७ मिटर पाइप जडान गरी राप्ती नदीबाट ल्याउने गरी योजनाको काम अघि बढाइएको उहाँले बताउनुभयो ।

करिब २४ हजार ४७१ घरधुरी रहेको यहाँको जनसङ्ख्या करिब डेढ लाख रहेको छ । यहाँ हाल कारकादोमा रहेको चार लाख २० हजार लिटर र बागेश्वरी मन्दिर नजिक रहेको चार लाख ५० हजार लिटर क्षमताको पानी ट्याङ्कीबाट पानी वितरण हुँदै आएको छ । उहाँका अनुसार यहाँका करिब चार हजार ५०० घरधुरीले खानेपानी संस्थानको धारा जडान गरेका छन् । बिहान, दिउँसो र बेलुका गरी दैनिक ३५ लाख लिटर पानी प्रयोग हुने गरेको जनाइएको छ ।
अहिले यहाँ शुद्ध पानीको अभाव देखिएको छ । ३०० मिटर गहिराइसम्म हाते धारा जडान गर्दासमेत पर्याप्त पानी भेटाउन सकिएको छैन । यो एउटा दीर्घकालीन समस्याका रुपमा देखिएको छ । सोही अवस्थालाई दृष्टिगत गरी राप्ती सो योजना अघि सारिएको जनाइएको छ । (रासस)

काठमाडौँ, २२ फागुन : अव्यवस्थित सवारी पार्किङले काठमाडौँमा बढाएको यातायात आवागमन असहजता र प्रदूषण घटाउन मेकानिकल पार्किङको प्रयोग गर्न जापानको निपोन केवल कम्पनीले प्रस्ताव गरेको छ । जापान अन्तर्राष्ट्रिय सहयोग नियोगको मेकानिकल पार्किङबाट निजी क्षेत्रसँग दिगो व्यापारको सम्भाव्यता अध्ययन र यसको सञ्चालन व्यवस्थापनको दिगोपनाका लागि काठमाडौँमा गरिएको सर्वेक्षणको तथ्य देखाउँदै बुधबार कम्पनीका अधिकारीले यसप्रकारको प्रस्ताव गरेका हुन् । सो पार्किङले थोरै ठाउँमा धेरै गाडी पार्किङ गर्न सकिने, अव्यवस्थित पार्किङले ओगटेको जमिन अन्य उपयोगमा ल्याउन सकिने, शहरी सुन्दरता बढाउन सकिने, प्रदूषण घटाउन तथा सडकमा सवारी गुड्दा अहिले भइरहेको बाधा कम गराउन सकिने काठमाडौँमा मेकानिकल पार्किङ उपयुक्त अध्ययनले देखाएको छ ।

प्रारम्भिक अध्ययनले देखाएको तथ्य उल्लेख गर्दै अध्ययन कार्यदलका प्रतिनिधि सुम्पेइ इचिकावाले थोरै जमिनमा धेरै सवारी अट्ने भएकाले राजश्वमा वृद्धि हुने तथा पार्किङ गरिएका सवारीको सुरक्षा हुने भएकाले आफूहरुले मेकानिकल पार्किङको प्रस्तावअघि सारेका बताउनुभयो ।

शहरी योजना आयोगका उपाध्यक्ष सरोज बस्नेतले काठमाडौँमा सवारी व्यवस्थापन अपरिहार्य रहेको तर एकैपटक जटिल खालको प्रविधि ल्याउने नसोचौँ भन्नुभयो । बैठकमा अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध सचिवालयका प्रमुख महेश काफ्लेले तहगत छलफल र बैठकबाट निष्कर्षमा पुगिने बताउनुभयो । महानगरका प्युखा, खिचापोखरी, धर्मपथ, पाको र दरबारमार्ग क्षेत्रमा सःशुल्क पार्किङ सञ्चालन गर्दाको अनुभव सुनाउँदै बैठकमा ट्रली योर्स प्रालिका सूचना प्रविधि संयोजक हरिश अग्रवाले शहरमा भएका कार ९० प्रतिशत समय पार्किङमै बस्ने र बाँकी पाँच प्रतिशत मात्र सडकमा गुड्ने भएकाले पार्किङमा समस्या धेरै रहेको बताउनुभयो । (रासस)

दैलेख, २१ फागुन : दैलेखमा स्वास्थ्य बीमा कार्यक्रम औपचारिकरूपमा शुरु गरिएको छ । स्वास्थ्य बीमाका लागि टोलटोलमा खटिने ९८ बीमा दर्ता सहयोगीमार्फत औपचारिकरूपमा कार्य प्रारम्भ गरिएको हो । जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख प्रेम थापालगायत १५ जनालाई स्वास्थ्य बीमा गरेर कार्यक्रमको औपचारिक शुरुआत गरिएको हो । निर्वाचित जनप्रतिनिधि, सरकारी कर्मचारीलगायतको उपस्थितिमा बीमाको औपचारिक शुरुआत गर्दै आम नागरिकको घरदैलोमा पुगेर बीमा गराउने अभियानलाई प्रभावकारी बनाउन सुझाव दिइएको छ ।

जिल्ला समन्वय समिति प्रमुख थापाले दुर्गम स्थानका नागरिकलाई बीमाबारे स्पष्ट जानकारी गराउँदै तत्काल दैलेखका ११ वटै स्थानीय तह र ९० वडामा खटिएका सहयोगी कार्यकर्ताहरूले आम नागरिकलाई बीमा अभियानमा समावेश गरेर रु एक लाखसम्मको सुविधा पाउने अवसरबाट वञ्चित नगराउन सुझाव दिनुभयो ।
बीमा अभियानअन्तर्गत ‘क’ वर्गका अपाङ्गता, ज्येष्ठ नागरिक, एचआइभी सङ्क्रमित, कुष्ठरोग र क्षयरोगका बिरामीलाई निःशुल्क बीमा गरिनेछ । स्वयंसेविकालाई ५० प्रतिशत छुट दिइएको छ । एकाघरका एकदेखि पाँचजनालाई रु तीन हजार ५०० र पाँचजनाभन्दा बढी भए प्रतिएकजना बराबर रु ७०० का दरले वार्षिक प्रिमियम रकम लाग्नेछ । (रासस)

सोलुखुम्बु, २१ फागुन : जिल्ला अस्पताल फाप्लुलाई रु ३० लाख बराबरको उपकरण प्राप्त भएको छ । प्रदेशसभा सदस्य तथा नेकपा प्रदेश नं १ का प्रमुख सचेतक बुद्धिकुमार राजभण्डारीको पहलमा लायन्स क्लब इन्टरनेशनलले प्रसूतिका लागि अति आवश्यकीय १२ प्रकारका उपकरण प्रदान गरेको हो । उपकरण हस्तान्तरण कार्यक्रममा लाइन्स क्लब इन्टरनेशनलका पूर्वगभर्नर अनन्त भेटवालले हिमाली जिल्ला सोलुखुम्बु विश्वकै आकर्षणको केन्द्र भएकाले सहयोग गरेको बताउनुभयो । उहाँले पर्यटनको आकर्षणको केन्द्र सोलुखुम्बुलाई हरेक सेवासुविधाको हिसाबले अब्बल बनाउनु आजको आवश्यकता भएको बताउनुभयो ।

सो अवसरमा फाप्लु अस्पताल विकास समितिका अध्यक्ष एवं जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख वीरकुमार राईले लाइन्स क्लबको सहयोगले जिल्लामा मातृ शिशु मृत्युदरलाई कम गर्न सकिने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले हिमाली जिल्ला दुर्गम जिल्लामै पर्ने भएकाले पनि यहाँका जनता स्वास्थ्यलगायत अन्य अति आवश्यक सेवाबाट वञ्चित हुनुपर्ने अवस्था रहेको बताउनुभयो । लाइन्स क्लब अमेरिकाबाट प्राप्त उपकरण पोखरा–विराटनगर हुँदै सोलुखुम्बुसम्म ढुवानीको जिम्मेवारी लाइन्स क्लब काठमाडाँैले गरेको छ । अत्यन्तै संवेदनशील उपकरण भएकाले पोखराबाट सोलुखुम्बुसम्म ढुवानी गर्न करिब रु एक लाख २५ हजार बराबर खर्च भएको लाइन्स क्लब काठमाडाँैका सभापति राजेन्द्र कोइरालाले बताउनुभयो ।

जनशक्ति भए पनि उपकरण नहुँदा यहाँका अधिकांश महिला ओखलढुङ्गाको मिशन अस्पताल या काठमाडौँलगायत अन्य स्थानमा जानुपर्ने बाध्यता छ । सोही बाध्यतालाई दृष्टिगत गर्दै उपकरण सहयोग मागिएको प्रदेशसभा सदस्य एवं प्रमुख सचेतक राजभण्डारीले बताउनुभयो । (रासस)

ललितपुर, २० फागुन : विसं २०७२ को गोरखा भूकम्प गएको लगभग पाँच वर्ष हुन लाग्दा ललितपुर महानगरपालिका–२२ बुङ्मतीस्थित रातो मच्छिन्द्रनाथ मन्दिरको अझै पुनःनिर्माण हुनसकेको छैन । मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि तीन वर्ष पहिले जिम्मा लिएको श्रीलङ्का सरकारले विगतका तीन ठेकेदार थेगिस, पेरा र तुलसी कन्स्ट्रक्सन जेभीसँग असमझदारी भएपछि गत डिसेम्बरदेखि मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि ठ्याक्कै हात झिकिसकेको छ । श्रीलङ्का सरकारले हात झिकेको दुई महिना भइसक्दा पनि मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि कसले कदम अघि बढाउँछ भन्ने अन्योल कायम छ । सार्वजनिक खरीद ऐन, २०६३ बमोजिम मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि ठेक्कापट्टा गर्दा चाहेको गुणस्तर पाउन नसकिने महानगरपालिका प्रमुख चिरीबाबु महर्जनले बताउनुभयो । “हामीले उपभोक्ता समिति गठन गरी यस मन्दिरको पुनःनिर्माण गर्ने निर्णय गरिसकेका छौँ । राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरण रातो मच्छिन्द्रनाथ मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि आवश्यक रकम उपलब्ध गराउन तत्पर भइसकेको छ”, उहाँले भन्नुभयो । महानगर प्रमुख महर्जनका अनुसार मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि अब ठेक्कापट्टा नगरिने कुरा अघि बढेको छ । मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि पुरातत्व विभाग र राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरण दुवैबाट महानगरपालिकामा हालसम्म समिति गठन गर्नू भनी पत्र नआएको उहाँले बताउनुभयो । “यदि प्राधिकरणले विभागलाई लेखेबमोजिम महानगरपालिकामा उपभोक्ता समिति गठन गर भनेर पत्र आयो भने छिट्टै समिति गठन गरी काम अघि बढाउने छाँै”, उहाँले भन्नुभयो । प्राधिकरणले विभागलाई समितिमार्फत मन्दिर पुनःनिर्माण गर्ने सल्लाहसहित पत्र पठाएको थाहा पाएर आफू खोज्न गए पनि विभाग र प्राधिकरण दुवैबाट महानगरपालिकामा समिति गठन गर्नू भनेर हालसम्म कुनै पत्र नआएको महानगर प्रमुख महर्जनले बताउनुभयो ।

करीब दुई महिनाअघि महानगरपालिकालाई समिति गठन गर्नू भनी प्राधिकरणले चिठ्ठीपत्र पठाइसकेको विभागका प्रमुख इञ्जिनीयर सम्पत घिमिरेले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “यस मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि श्रीलङ्का सरकार लगभग रु साढे पाँच करोड सहयोग गर्न तयार भएको थियो । श्रीलङ्का सरकारअन्तर्गत मच्छिन्द्रनाथ मन्दिर पुनःनिर्माणको काम ४० प्रतिशत सम्पन्न भइसकेको छ । श्रीलङ्का सरकारले सहयोग गर्ने भनेको रकममा लगभग रु तीन करोडको काम गर्न अझै बाँकी नै रहेको हुँदा महानगरपालिकाले चासो देखाए छिट्टै काम अघि बढाउने थियाँै ।” विभागसँग अर्बौँ रकम रहेको हुँदा मच्छिन्द्रनाथ पुनःनिर्माणका लागि समिति गठन भएर आएपछि छिट्टै काम अघि बढाइने घिमिरेले जिकिर गर्नुभयो । विगतमा समझदारी भएको तीन ठेकेदार कम्पनीबीचमा आपसी विवादका कारण मन्दिर पुनःनिर्माणको काम समयमै गर्न नसकिएको पाटन दरबार सङ्ग्रहालयका प्रमुख सन्दीप खनालले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “मन्दिरमा रहेका १३ देखि १४ सय वर्ष पुराना वस्तुको पुनःप्रयोग गरी पुनःनिर्माणको काम अघि बढाउने छाँै । मन्दिर पुनःनिर्माणका लागि अघि नै खरिद गरेर राखिएका रु ४० लाख बराबरको सामग्री त्यसै थन्किएका छन् ।”

रातो मच्छिन्द्रनाथलाई हिन्दू धर्मावलम्बीले ऐतिहासिक सन्तगुरु करुणामयका रूपमा तथा बौद्ध धर्मावलम्बीले पद्मपाणि (पञ्च बोधिसत्वमध्येका एक) का रूपमा पुज्ने गर्छन् । वर्षा र सहकालका देवता रातो मच्छिन्द्रनाथलाई छ महिना पाटनको तःबहाल र छ महिना बुङ्मतीमा राख्ने गरिन्छ । रातो मच्छिन्द्रनाथको जात्रालाई उपत्यकाको लामो जात्राको रूपमा मनाउने गरिन्छ । प्रत्येक वर्ष जावलाखेलमा भोटोजात्रा सकिएपछि मच्छिन्द्रनाथलाई बुङ्मतीको सोही मन्दिरमा लगेर राखिन्थ्यो । विसं २०७२ को भूकम्पपछि मच्छिन्द्रनाथलाई बुङ्मतीको एक गुठीको घरमा राखिँदै आएको छ । विभागले अब मन्दिर पुनःनिर्माणको काम अघि बढाउन रु तीन करोड लाग्ने अनुमान गरिसकेको छ । काम अघि बढाएको एकदेखि डेढ वर्षमा काम सक्ने योजनामा विभाग छ । समिति गठन भएर आएपछि विगतका ठेकेदार कम्पनीले सो कामको जिम्मा पाउने छैनन् । शिखरशैलीको ढाँचामा रहेको मन्दिर निर्माणमा ३६ फिट लामो काठको प्रयोग गरिने मन्दिरका पानेजु सूूर्यमान डङ्गोलले जानकारी दिनुभयो । मन्दिर पुनःनिर्माणमा पुरानै मौलिकता झल्काउन स्थानीयवासीले पटकपटक सम्बन्धित निकायलाई आग्रह गरिरहेका छन् । मन्दिर पुनःनिर्माणमा ढिलाई हुँदा स्थानीय जनतालाई विभिन्न चाडपर्वमा असर पर्ने गरेको वडा नं २२ का अध्यक्ष अम्बिरराज शाक्यले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “स्थानीय चाडपर्वमा असर पर्दै जाँदा जनताले समयसमयमा मन्दिर पुनःनिर्माणको काम अघि बढाउन आग्रह गरिरहेका छन् ।”

रातो मच्छिन्द्रनाथ जात्रा मनाउन उपत्यकाको तीनै शहरका मानिसका साथै विभिन्न विदेशी मुलुकका मानिस पनि पाटन आउने गरेका छन् । विसं २०७२ माघ २ गते प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले बुङ्मतीबाट मन्दिर पुनःनिर्माणको काम शुरुआत गर्ने वचनबद्धता व्यक्त गरे पनि हालसम्म यसको कुनै ठेगान लाग्न भने सकेको छैन । मच्छिन्द्रनाथ पूजाका लागि गठित ३१ पानेजुले पालैपालो सो मन्दिरमा पूजाआजा र रेखदेख गर्ने गरेका छन् । लिच्छिविकालतिर गुरु गोरक्षनाथले नवनागलाई आसन बनाएर समाधिमा बसेपछि देशभर १२ वर्ष अनिकाल र खडेरी भयो । मच्छिन्द्रनाथलाई नेपाल ल्याएपछि गुरु (गोरखनाथका गुरु मच्छिन्द्रनाथ) को दर्शनका लागि गोरखनाथ उठ्दा नागहरु यताउता लागेपछि वर्षा र सहकाल गराएको सम्झनामा प्रत्येक वर्ष वैशाख कृष्ण प्रतिपदादेखि मच्छिन्द्रनाथको जात्रा मनाउने परम्परा रहिआएको छ । (रासस)

भोजपुर, २० फागुन : भोजपुर बहुमुखी क्याम्पसका आंशिक शिक्षकले करारमा नियुक्त गर्न माग राख्दै आन्दोलन गरेपछि क्याम्पसको पठनपाठन ठप्प भएको छ । क्याम्पसमा करार दरबन्दी रिक्त हुँदासमेत आंशिक शिक्षकलाई करारमा लैजान बेवास्ता गरेको भन्दै शिक्षकले पठनपाठन ठप्प पारेका हुन् । यही फागुन ११ गते ध्यानाकर्षण पत्र बुझाएको भए पनि १६ गतेदेखि आंशिक शिक्षकले ‘पेन डाउन’ गरेर पठनपाठन ठप्प पारेका हुन् । शिक्षकको आन्दोलनका कारण शिक्षा लिनबाट वञ्चित भएकाले समस्याको समाधान गरेर नियमित पठनपाठनको वातावरण बनाइ दिन विद्यार्थीले माग गरेका छन् ।

क्याम्पसका विद्यार्थी प्रताप तामाङले भन्नुभयो, “शिक्षकको आन्दोलनका कारण पठनपाठन ठप्प भएको छ, फागुन ११ गतेदेखि पढाइ भएको छैन, हाम्रो क्याम्पस आउने जाने काम मात्र भइरहेको छ ।” आन्दोलनरत शिक्षकले भने विज्ञप्तिमार्फत आफूहरुलाई करारमा नियुक्त नगरेसम्म आन्दोलन जारी रहने जनाएका छन् । आन्दोलनरत शिक्षकका प्रवक्ता पद्म कार्कीले भन्नुभयो, “हामी अहिले दैनिक ज्यालादारीमा काम गरिरहेका छौँ, क्याम्पसमा करारका पदहरु रिक्त छन् तर पनि हामीलाई करारमा लैजान क्याम्पस प्रशासनले मानिरहेको छैन, यसबाट हाम्रो बौद्धिक शोषण भइरहेको छ ।”

आंशिक शिक्षकले राखेको मागका विषयमा माथिल्लो निकायसँग पहल भइरहेको क्याम्पस प्रशासनले जनाएको छ । आन्दोलनरत प्रध्यापकसँग वार्ता गर्ने तयारी भइरहको जनाइएको छ । क्याम्पसका निमित्त क्याम्पस प्रमुख नीलमणि भट्टराईले भन्नुभयो, “आंशिक शिक्षक करारको माग राख्दै आन्दोलनमा हुनुहुन्छ, त्यस विषयमा क्याम्पस प्रमुखले केन्द्रीय कार्यालयमा जानकारी गराउनुभएको छ, उहाँ अहिले पनि काठमाडौँमा भएकाले मैले यहाँ वार्ता गरेर पठनपाठनको वातावरण बनाउने तयारीमा छु ।”(रासस)

भोजपुर, २० फागुन : भोजपुर बहुमुखी क्याम्पसका आंशिक शिक्षकले करारमा नियुक्त गर्न माग राख्दै आन्दोलन गरेपछि क्याम्पसको पठनपाठन ठप्प भएको छ । क्याम्पसमा करार दरबन्दी रिक्त हुँदासमेत आंशिक शिक्षकलाई करारमा लैजान बेवास्ता गरेको भन्दै शिक्षकले पठनपाठन ठप्प पारेका हुन् । यही फागुन ११ गते ध्यानाकर्षण पत्र बुझाएको भए पनि १६ गतेदेखि आंशिक शिक्षकले ‘पेन डाउन’ गरेर पठनपाठन ठप्प पारेका हुन् । शिक्षकको आन्दोलनका कारण शिक्षा लिनबाट वञ्चित भएकाले समस्याको समाधान गरेर नियमित पठनपाठनको वातावरण बनाइ दिन विद्यार्थीले माग गरेका छन् ।

क्याम्पसका विद्यार्थी प्रताप तामाङले भन्नुभयो, “शिक्षकको आन्दोलनका कारण पठनपाठन ठप्प भएको छ, फागुन ११ गतेदेखि पढाइ भएको छैन, हाम्रो क्याम्पस आउने जाने काम मात्र भइरहेको छ ।” आन्दोलनरत शिक्षकले भने विज्ञप्तिमार्फत आफूहरुलाई करारमा नियुक्त नगरेसम्म आन्दोलन जारी रहने जनाएका छन् । आन्दोलनरत शिक्षकका प्रवक्ता पद्म कार्कीले भन्नुभयो, “हामी अहिले दैनिक ज्यालादारीमा काम गरिरहेका छौँ, क्याम्पसमा करारका पदहरु रिक्त छन् तर पनि हामीलाई करारमा लैजान क्याम्पस प्रशासनले मानिरहेको छैन, यसबाट हाम्रो बौद्धिक शोषण भइरहेको छ ।”

आंशिक शिक्षकले राखेको मागका विषयमा माथिल्लो निकायसँग पहल भइरहेको क्याम्पस प्रशासनले जनाएको छ । आन्दोलनरत प्रध्यापकसँग वार्ता गर्ने तयारी भइरहको जनाइएको छ । क्याम्पसका निमित्त क्याम्पस प्रमुख नीलमणि भट्टराईले भन्नुभयो, “आंशिक शिक्षक करारको माग राख्दै आन्दोलनमा हुनुहुन्छ, त्यस विषयमा क्याम्पस प्रमुखले केन्द्रीय कार्यालयमा जानकारी गराउनुभएको छ, उहाँ अहिले पनि काठमाडौँमा भएकाले मैले यहाँ वार्ता गरेर पठनपाठनको वातावरण बनाउने तयारीमा छु ।” (रासस)

काठमाडौँ, १९ फागुन : नेपालको पर्यटकीय सम्पदाहरुको प्रचारप्रसार गरी विदेशी पर्यटक भित्र्याउन आज जर्मनीको कोलोन शहरमा ‘माउण्टेन वल्ड’ महोत्सवको आयोजना गरियो । अन्तराष्ट्रिय कला र संस्कृति सङ्ग्रहालयको विशेष दिवसको अवसरमा आयोजनामा गरिएको सो महोत्सवमा नेपाललगायत विभिन्न देशका पर्यटकीय गन्तव्य, कला र संस्कृति, हिमाली जीवनशैलीका साथै नेपालका विभिन्न हिमालहरु र पर्वतारोहणका लागि विभिन्न पदमार्गको बारेमा जानकारी दिने कक्षहरु राखिएको थियो । कोलोनस्थित महावाणिज्य दूतावास र जर्मन–नेपाल मैत्री सङ्घको समन्वयमा आयोजनामा भएको महोत्सवमा नेपाललगायत भियतनाम, मङ्गोलिया, जर्मनी, अस्ट्रिया, पेरु, नाम्बिया, स्लोभेनिया, इरान, भारतलगायतका देशको पर्यटकीय सम्पदाहरुसम्बन्धी प्रदर्शनी गर्नुका साथै वृत्तचित्रहरु प्रस्तुत गरिएको थियो । प्रत्येक दुई वर्षमा आयोजना हुने यस महोत्सवमा यसपटक नेपालको पर्वतीय पर्यटनका विषयलाई विशेष महत्व दिइएको थियो ।

महोत्सवको उद्घाटन समारोहमा जर्मन–नेपाल मैत्री सङ्घका अध्यक्ष राम प्रताप थापाले यस किसिमका मेलाहरुले नेपालको पर्यटन प्रवद्र्धनमा सहयोग पुग्ने बताउनुभयो । नेपाल पर्यटन बोर्डका कार्यकारी सदस्य अवधेशकुमार दासले नेपालको सातवटै प्रदेशका पर्यटन गन्तव्यस्थलको सुन्दरताका बारेमा प्रकाश पार्नु भएको थियो । उहाँले नेपाली पर्यतीय पर्यटनसम्बन्धी प्रस्तुतीकरण दिनुको साथै दुईवटा वृत्तचित्र पनि प्रस्तुत गर्नुभएको थियो ।

दासका अनुसार सहभागीहरुलाई नेपाली खाना खुवाउनुको साथै नेपालका सातवटै प्रदेशका वेशभूषा झल्किने गरी नृत्य प्रस्तुत गरिएको थियो । महोत्सवमा एक हजारभन्दा बढीको सहभागिता रहेको थियो । सहभागीहरुलाई नेपाली भाषासम्बन्धी अलग्गै कक्षासमेत सञ्चालन गरिएको थियो । (रासस)

काठमाडौँ, १९ फागुन : भारतका प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको सफल मिर्गौला प्रत्यारोपण र शीघ्र स्वास्थ्यलाभको कामना गर्नुभएको छ । प्रधानमन्त्री ओलीलाई सुख, सुस्वास्थ्य र दीर्घजीवनका निम्ति पशुपतिनाथको निरन्तर कृपा रहिरहने कामना पनि प्रधानमन्त्री मोदीले आज ट्वीटमार्फत गर्नुभएको छ ।
भारत र नेपालबीचको सम्बन्धलाई नयाँ उचाइमा पु¥याउन प्रधानमन्त्री ओलीको निरन्तर योगदानको आशा उहाँले गर्नुभएको छ । प्रधानमन्त्री ओलीले पनि प्रत्युत्तरमा ट्वीट गर्दै आफ्ना भारतीय समकक्षीप्रति आभार प्रकट गर्नुभएको छ । प्रधानमन्त्री मोदीका हार्दिकता र चिन्तनशीलतामा आफूहरूबीचको सन्निकट मैत्री प्रतिविम्बन भएको प्रधानमन्त्री ओलीले बताउनुभएको छ । (रासस)

काठमाडौँ, १९ फागुन : पेट्रोलियम पदार्थमा कर वृद्धिको विषयमा सदनलाई जानकारी गराउन सभामुख अग्निप्रसाद सापकोटाले सरकारलाई निर्देश गर्नुभएको छ । प्रतिनिधिसभाको आजको बैठकमा समाजवादी पार्टीकी सरिता गिरीले सभामुखसँग समय मागेर मन्त्रिपरिषद्ले हालै गरेको पेट्रोलियम पदार्थमा कर वृद्धि गर्ने निर्णय तत्काल फिर्ता लिन आग्रह गर्नुभएको थियो । सांसद गिरीले करको दायरा परिमार्जन गर्ने अधिकार संसारभर नै सार्वभौम संसद्लाई मात्र भए पनि नेपालमा भने मन्त्रिपरिषद्मार्फत करको दायरामा वृद्धि गर्दा जनता मारमा परेको भन्दै सभामुखमार्फत सदन तथा सरकारको ध्यानाकर्षण गराउनुभएको थियो । उहाँले भन्नुभयो, “सरकार र आयल निगमले आआफ्नो तरिकाले कर लगाउँदा जनता मारमा परेका छन् । संसद्लाई सरकारले छलेको छ । करको दायरा बढाउने अधिकार सार्वभौम संसद्लाई हुने संसारमा अभ्यास भए पनि सरकारले कर बढाएको छ ।” सांसद गिरीले यस विषयमा आइतबारको बैठकमा समेत उठाएको जानकारी दिँदै सभामुखमार्फत सरकारलाई निर्देश गर्न आग्रह गर्नुभएको थियो ।

बैठक शुरु हुनेबित्तिकै समाजवादी पार्टीका सांसदले उभिएर विरोध जनाएपछि सभामुख सापकोटाले सांसद गिरीलाई बोल्न समय प्रदान गर्नुभएको थियो । सांसद गिरीले भन्नुभयो, “सरकारको कर प्रणालीका कारण जनतालाई सास्ती भएको छ, जनतालाई ८५ प्रतिशत करको भार परेको छ, यो संसारमा कहीँ पनि छैन, दोहोरो कर प्रणालीको अन्त्य गर्नुपर्छ ।” (रासस)

टोकियो, १९ फागुन : नेपाल वायु सेवा निगमको सूर्य र चन्द्रसहितको ध्वजावाहक विमान जापान पुग्दा नेपालीहरु निकै हर्षित भएका छन् । काठमाडौं–नारिता उडानका लागि सोमबार बिहान नेपाली समय १ः२५ बजे उडान शुरु गरी जापानको समयानुसार १०ः५० मा नारिता विमानस्थल पुग्दा नेपालीहरु खुशी देखिएका हुन् । नेपालकोभन्दा जापानको समय करीब तीन घण्टा छिटो छ । “नेपाल वायु सेवा निगमको ध्वजावाहक विमान सीधै जापान आउनु राष्ट्रको गौरवको कुरा हो”, हाल जापानको सेन्डाई शहरमा छ वर्षदेखि बस्दै आउनुभएकी कुसुम थामीले भन्नुभयो, “पहिला सिङ्गापुर, कतार, अरब जाने विमानमा आएर फेरि अर्को विमान चढेर जापान आउनुपथ्र्यो, सीधै आउँदा समय छोटो र पैसा पनि कम लाग्छ ।” निगमले नियमित उडान गरिदिए नेपाली तथा नेपालमा जाने जापानी पर्यटकका लागि सहज हुने उहाँको भनाइ थियो । “निगमले सस्तोमा टिकट दिनुपर्छ भन्ने लाग्दैन, टिकटमा केही पैसा बढी भए पनि देश धनी हुन्छ”, उहाँले थप्नुभयो, “ विमान नेपालबाट सीधै जापान आउँदा नेपाल राष्ट्रको पनि शान बढेको महसुस भएको छ ।”

निगमले साताको सोमबार, बुधबार र शुक्रबारको उडान इजाजत पाएको छ । सोहीअनुरुप सोमबार काठमाडौंबाट नारिता उडान भरेको हो । निगमसँग अन्तरराष्ट्रिय उडानका लागि दुई वाइड बडी ए–३३० जहाज छन् । त्यही जहाजबाट उडान हुनेछ । जापानको टोकियोमा एक दशकदेखि बस्दै आउनुभएका सुुरेश बाँस्टाकोटीले पनि जापानमा सीधै नेपालको विमान आउँदा गौरवको अनुभूति भएको बताउनुभयो । “आफ्नो देशको झण्डासहितको विमान जापानमा आउँदा म त खुशीले भक्कानिएँ”, उहाँले सुनाउनुभयो, “जापानमा बस्ने नेपाल र पर्यटक सबैका लागि असाध्यै राम्रो शुरुआत हो ।” उहाँले पनि उडानले निरन्तरता पाओस् भन्ने शुभकामना व्यक्त गर्नुभएको छ । गैरआवासीय नेपाली सङ्घ जापानका अध्यक्ष देवीलाल भण्डारीले उडान नेपाल सरकारको सराहनीय काम भएको बताउनुभयो । “ यो वर्तमान सरकारको धेरै राम्रो कामको शुरुआत हो, यसले राष्ट्रको गौरव बढाउने काम गरेको छ”, उहाँले भन्नुभयो, “नारिता, टोकियो, चिवालगायत ठाउँमा नेपाली धेरै बस्छन्, उडानले सबैको मद्दत गर्छ, जुन खुशीको कुरा हो ।” उहाँका अनुसार जापानमा ९० हजार नेपाली छन् । त्यसमा ३० हजार विद्यार्थी र बाँकी व्यवसाय गर्ने व्यक्ति र कामदार छन् ।
निगमले गत भदौ १२ गते ओसाका उडान शुरु गरे पनि नेपाली नागरिक र नेपाल आउने पर्यटकलाई ध्यानमा राखेर ओसाका उडान बन्द गरी काठमाडौँ–नारिता उडान गर्न लागेको हो । निगमको पहिलो व्यावसायिक उडानमा काठमाडौं नारिताका लागि २२० जनाले टिकट काटेका थिए । नारिताबाट काठमाडौँ जान २६८ जनाले टिकट लिएका छन् । निगमका अनुसार नारिता उडानका लागि दुईतर्फी भाडादर न्यूनतम रु ७३ हजार कायम गरिएको छ । शुरुआतमा प्रमोशनल फेयरअन्तर्गत सो भाडादर सार्वजनिक गरिए पनि भाडादर परिर्वतन हुन सक्छ । निकट भविष्यमा यात्रुको मागअनुसार भाडादर कायम गरिनेछ । दुई सय ७४ सिट क्षमता भएको वाइडबडी जहाजबाट निगमले जापानमा ‘सेडुल’ उडान शुरु गरेको हो । (रासस)

लहान, १९ फागुन : प्रदेश २ सरकारद्वारा सञ्चालित ‘बेटी पढाउ बेटी बचाउ’ कार्यक्रमअन्तर्गत सिरहाका सबै स्थानीय तहमा छोरी शिक्षा बिमा शिविर सकिँदा तीन हजार ७०९ छोरीको बिमा गरिसकिएको छ । छोरा र छोरीबीचको विभेदलाई अन्त्य गर्दै छोरीहरुको पनि शिक्षामा पहुँच अभिवृद्धि गर्ने उद्देश्यका साथ सञ्चालित ‘बेटी पढाउ बेटी बचाउ’ कार्यक्रमलाई प्रभावकारी बनाउन प्रदेश २ को आठ वटै जिल्लाका स्थानीय तहमा छोरी शिक्षा बिमा शिविरहरु सञ्चालन गरेर छोरीहरुको बिमा गरिएको हो । सिरहाको १७ वटै स्थानीय तहमा छोरी शिक्षा बिमा शिविर सञ्चालन गरिएको हो । सिरहा नगरपालिकामा सबैभन्दा बढी ४९० र सबैभन्दा कम विष्णुपुर गाउँपालिकामा ९० छोरीको बिमा गरिएको सामाजिक सुरक्षा सिरहा जिल्ला संयोजक टीकाराम विश्वकर्माले जानकारी दिनुभयो । यसैगरी लहान नगरपालिकामा ४७२, मिर्चैया नगरपालिकामा २२०, सखुवानन्कारकट्टी गाउँपालिकामा १०४, कल्याणपुर नगरपालिकामा १९७, कर्जन्हा नगरपालिकामा २२९, नरहा गाउँपालिकामा ९३ र अर्नमा गाउँपालिकामा १२० छोरीको बिमा गरिएको छ ।

यस्तै गोलबजार नगरपालिकामा ३८४, धनगढीमाई नगरपालिकामा २९४, बरियारपट्टी गाउँपालिकामा १५४, औरही गाउँपालिकामा १४२, लक्ष्मीपुर पतारी गाउँपालिकामा २४५, भगवानपुर गाउँपालिकामा १४२, नवराजपुर गाउँपालिकामा १२२ र सुखीपुर नगरपालिकामा २११ छोरीको बिमा गरिएको छ । विसं २०७५ माघ १ देखि जन्मिएका छोरीको बिमा गरिएको संयोजक विश्वकर्माले बताउनुभयो । विसं २०७५ माघ १ गते यता जन्मिएका छोरीलाई प्रदेश सरकारले शिक्षा बिमा गरिदिने घोषणा गरेअनुसार मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयबाटै अभियान सञ्चालन गरिए पनि कर्मचारी अभावमा प्रभावकारी हुन नसकेपछि स्थानीय तहमै पुगेर छोरीहरुको बिमा गर्ने उद्देश्यकासाथ शिविरमार्फत बिमा कार्यक्रमलाई अगाडि बढाइएको हो ।

छोरीहरूको बिमाका लागि आवश्यक जन्मदर्ता, स्थानीय तहको सिफारिस, आमा वा बुबामध्ये एक जनाको नागरिकता र छोरी तथा अभिभावकको ६÷६ थान फोटो आवश्यक रहेको हुँदा प्रदेश सरकारले शिविरमार्फत सबै प्रक्रिया पूरा गर्ने गरी आवश्यक प्रबन्ध मिलाएको छ । शिविरमा प्रभु बैंकका प्रतिनिधि, स्थानीय तहका जनप्रतिनिधि तथा वडा सचिवहरु, फोटोग्राफर एवं मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालयका प्रतिनिधिको अनिवार्य उपस्थिति रहने गरेको छ । विसं २०७५ माघ १ पछि जन्मेका छोरीहरुको रु एक लाखको शिक्षा बिमा गर्ने घोषणा गरेको प्रदेश सरकारले त्यो रकमलाई वृद्धि गरी यो वर्ष रु तीन लाख पु¥याएको छ । शुरुमा २०७५ माघ १ गते पछि प्रदेशमा जन्मिएका छोरीहरु रु एक लाखको बिमा मात्रै थियो, तर यो बर्षदेखि त्यसलाई बढाएर रु तीन लाख पु¥याइएको हो । छोरी शिक्षा बिमाअन्तर्गत हालसम्म प्रदेश २ मा करिब १५ हजार छोरीहरुको बिमा गरिसकिएको छ । यसअघि नै बिमा गराइसकेका छोरीहरुले पनि यो सुविधा पाउने प्रदेश २ का मुख्यमन्त्रीका प्रेस सल्लाहकार आतेश मिश्रले बताउनुभयो ।

यसका साथै यसै अभियानअन्तर्गत प्रदेश २ का अति विपन्न दलित तथा मुस्लिम परिवारका कक्षा १ देखि ८ सम्मका छात्राहरुलाई पनि प्रतिमहिना रु ५०० दिने योजनासमेत रहेको मुख्यमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद् कार्यालयले जनाएको छ । यसै आर्थिक वर्षदेखि यसलाई पाइलट प्रोजेक्टको रूपमा शुरु गरिनेसमेत जनाइएको छ ।

यो अभियानमा स्थानीय सरकारहरुसँग समेत सहकार्य गर्न लागेको र स्थानीय सरकारले सहयोग गरे यो रकमलाई २० वर्षमा रु २० लाख पु¥याउने लक्ष्य लिएएको जनाइएको छ । प्रदेश २ सरकारले मुख्यमन्त्री ‘बेटी पढाउ बेटी बचाउ’ कार्यक्रमअन्तर्गत प्रदेश २ को ८ वटै जिल्लाका सामुदायिक विद्यालयहरुमा कक्षा ८ मा अध्ययनरत छात्राहरुलाई साइकलसमेत वितरण गरेको छ । (रासस)

काठमाडौँ, १९ फागुन : उपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुनले प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको स्वास्थ्यलाभको कामना गर्नुभएको छ । उहाँले प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटार पुगी प्रधानमन्त्री ओलीको स्वास्थ्यलाभको कामना गर्नुभएको उपराष्ट्रपतिका प्रेस संयोजक मनोज घर्ती मगरले जानकारी दिनुभयो ।

प्रेस संयोजक घर्तीका अनुसार उपराष्ट्रपति पुनले स्वदेशमा नै मिर्गौला प्रत्यारोपण गरेमा स्वास्थ्य क्षेत्रमा जनताको विश्वास बढ्ने विचार प्रधानमन्त्रीसमक्ष राख्नुभएको थियो । विसं २०६७ मा उपराष्ट्रपति पुनको पनि मिर्गौलामा समस्या देखिएपछि स्वदेशमा नै उपचार भएको थियो । प्रधानमन्त्रीको तेह्र वर्षअघि भारतमा मिर्गौला प्रत्यारोपण गरिएको थियो । प्रधानमन्त्री ओलीले गत तिहारपछि यता नियमित मिर्गौलाको डायलोसिस गराउँदै आउनुभएको छ । उहाँको बुधबार मिर्गौला प्रत्यारोपण गरिने तयारी छ । (रासस)

अमरगढी, १९ पागुन : आधुनिकीकरण र कच्चापदार्थ अभावले डडेल्धुराका तामा व्यवसायी सङ्कटमा परेका छन् । समयअनुसारको सीप र दक्षता नहुँदा तथा विकल्पमा अरू पेशा पनि नभएकै कारण तामाको काम गर्ने ताम्राकारको पेशा सङ्कटमा परेको हो । तामा सहज रुपमा बजारमा नपाइने हुँदा पनि व्यवसाय सञ्चालन गर्नका लागि समस्या भएको उनीहरुको गुनासो छ । तामाको कच्चा पदार्थका लागि नेपालगञ्ज वा भारत जानुपर्ने बाध्यता छ । पछिल्लो समय तामाका भाँडाकुँडाको विकल्पमा बजारमा प्लास्टिक र स्टिलका सामग्रीको प्रयोगले पनि आपूmहरुको पेशा सङ्कटमा पुगेको उनीहरुले गुनासो गरेका छन् । तामा व्यवसाय सङ्कटमा परेपछि यहाँका युवा भारत वा अन्य तेस्रो मुलुक जान बाध्य भएको अमरगढी–६ छचोडाका गङ्गाराम ताम्राकारले बताउनुभयो । यहाँ उत्पादन गरिएको तामाका भाँडाकुँडा सुदूरपश्चिम प्रदेश, कर्णाली प्रदेश र गण्डकी प्रदेशसम्मलगायत विभिन्न स्थानमा निर्यात हुने गरेका छन् ।

डडेल्धुरामा करिब २०० दलित परिवार तामा व्यवसायमा संलग्न रहेका छन् । युवा पुस्ताले नयाँ पेशाको खोजी गर्न थालेपछि तामाका भाँडाकुँडा बनाउने काम हराउँदै गएको अमरगढी नगरपालिका–६ का व्यवसायी दिलीप ताम्राकारले बताउनुभयो ।

तामाको कच्चा पदार्थलाई गलाई हठौडाले ठोकी ताम्राकारहरुले भाँडाकँुडा बनाउँदा निकै मेहनत गर्नुपर्ने र शारीरिक रुपमा पनि निकै बल प्रयोग गर्नुपर्ने भएकाले नयाँ पुस्ता यसमा रुचि नराख्ने गरेको उहाँले बताउनुभयो । राज्यले आफूहरुको सीप र कलाको उचित मूल्याङ्कन नगरेको उहाँको भनाइ छ । समयानुसार पेशालाई अधुनिकीकरण गरेमात्र तामाको व्यवसाय फस्टाउन सक्दछ । (रासस)

दमक, १९ फागुन : नेपाली काँग्रेस झापा, क्षेत्र नं ५ का सभापति ढुण्डीराज भण्डारीले दमक–६ र ७ का सडक आसपासका अव्यवस्थित बसोबासीको घरटहरा नभत्काउन आग्रह गर्नुभएको छ । दमक नगरपालिकाले आइतबार पूर्वपश्चिम राजमार्गसहित सरकारी जमीनका अतिक्रमित संरचना हटाउन डोजर प्रयोग गरेपछि उहाँले विकल्प दिएर मात्र संरचना हटाउन माग गर्नुभयो । सञ्चारकर्मीहरुसँग आज यहाँ कुराकानी गर्दै सभापति भण्डारीले आफ्नो पार्टी विकास विरोधि नभएको स्पष्ट पार्नुभयो । अतिक्रमित संरचना हटाउने कार्य नरोकिने सडक व्यवस्थापन तथा शहरी सुदृढीकरण समितिका संयोजकसमेत रहनुभएका दमक– २ का वडाध्यक्ष प्रजापति सापकोटाले स्पष्ट पार्नुभयो । यसैबीच स्थानीय पशुहाट बजारको दक्षिण सडकको जमीनमा बस्दै आएका सात घरपरिवारले नगरपालिकाबाट जबर्जस्ती संरचना भत्काउने कार्य भएको भन्दै पहिले क्षतिपूर्ति दिन माग गरेका छन् । आफूहरु वर्र्षादेखि त्यहाँ बस्दै आएका भन्दै उनीहरुले विकासको नाममा अवरोध नरहने स्पष्ट पारेका छन् ।

गिरिजाप्रसाद कोइराला फाउन्डेशन गठन

नेपाली काँग्रेसका पूर्वसभापति एवं पूर्वप्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालाको स्मृतिमा झापामा फाउन्डेशन गठन गरिएको छ । आज दमकमा सम्पन्न भेलाले कोइरालाको योगदानलाई स्मरण गराउने उद्देश्यले बुद्धिराज न्यौपानेको अध्यक्षतामा १९ सदस्यीय फाउन्डेशनको जिल्ला तदर्थ समिति गठन गरिएको जनाइएको छ । गठित समितिको उपाध्यक्षमा राजकुमार गौतम र दीपक काफ्ले, सचिवमा श्यामकुमार लम्साल, सहसचिवमा उमा शिवाकोटी र कोषाध्यक्षमा नेत्र पौडेल रहनुभएको छ । यसैगरी सदस्यमा आशा शर्मा शिवाकोटी, ज्ञानु न्यौपाने, हस्त परियार, बालकृष्ण थपलिया, पदम प्रसार्इं, भूमि राजवंशी, शर्मिला अधिकारी, ज्ञानेन्द्र खत्री, घनेन्द्र सुब्बा, प्रकाश भण्डारी, जगनाथ आचार्य र टङ्क दुलाल रहनुभएको छ । (रासस)

चितवन, १९ फागुन : भरतपुर महानगरपालिकाले सुर्तीजन्य वस्तुको बिक्रीवितरण स्थलको दैनिक अनुगमन गर्न शुरु गरेको छ । महानगरका प्रवक्ता अरुण पीडित भण्डारीले सुर्तीजन्य वस्तुको बेचबिखन अनुगमन तथा सार्वजनिकस्थलमा सेवनमा प्रतिबन्ध लगाइएको जानकारी दिनुभयो । उहाँले सुर्तीजन्य पदार्थ नियन्त्रण र नियमन गर्ने ऐन २०६८ अनुसार अनुगमन गरिएको र महानगरलाई सुर्तीजन्य पदार्थरहित बनाउन अभियान प्रभावकारी बनेको बताउनुभयो । अनुगमन टोलीले शैक्षिक सङ्घसंस्था, सरकारी कार्यालय, अस्पताल बालगृहलगायत निकाय आसपासका क्षेत्रमा हुने सुर्तीजन्य पदार्थको बिक्री भए÷नभएको अनुगमन गरिरहेको छ । ती क्षेत्रका एक सय मिटरको वरपर सुर्तीजन्य पदार्थ बिक्रीवितरण गर्न ऐनले रोक लगाएकाले त्यसको कार्यान्वयनमा महानगरका अधिकारी जुटेका हुन् ।

महानगरका उपसचिव प्रद्युन्नप्रसाद उपाध्यायकोे नेतृत्वमा प्रत्येक दिनजसो बजार अनुगमन गरिँदै आएको छ । अनुगमनका क्रममा ३५ मध्ये १३ पसलमा यस्ता सामग्री पाइएको र चुरोट सेवन गर्दै गरेका दुई व्यक्तिलाई समेत कारवाही गरिएको उहाँले जानकारी दिनुभयो । महानगरपालिकालाई आगामी डिसेम्बरमा विशेष समारोहबीच ध्रूमपानरहित शहर औपचारिक घोषणाका लागि तयारी थालिएको हो । महानगरप्रमुख रेनु दाहालका अनुसार धूमपानरहित शहर घोषणा गर्न समिति निर्माण गरी हरेक महिनाको एक दिन बैठक बसेर गृहकार्य शुरु गरिएको छ । गत महिना इन्डोनेसियाको बोगर नगरमा भएको कार्यक्रममा उहाँले भरतपुरलाई ‘स्मोक फ्री’ सिटी बनाइने प्रतिबद्धता जनाउनुभएको थियो ।

सुर्तीजन्य पदार्थ (नियन्त्रण र नियमन गर्ने) ऐनको दफा ४ मा सार्वजनिकस्थल, सरकारी कार्यालय, शिक्षण संस्था, सार्वजनिक सवारी साधन, बालगृह, सार्वजनिक शौचालय, उद्योग कलकारखाना, मनोरञ्जनस्थल, होटल, रेष्टुरेन्ट, खेलकूदस्थल, व्यवसायस्थल, धार्मिकस्थल, सार्वजनिक सवारी साधन र प्रतीक्षालयमा धूमपान र सुर्तीजन्य पदार्थ सेवन गर्न पूर्णतः निषेध गरिएको छ । होटल रेष्टुरेन्टहरुमा तोकिएको स्थानमा मात्र यसको सेवन गर्न पाइनेछ । तोकिएका स्थानमा अठार वर्ष उमेर नपुगेका व्यक्ति र गर्भवतीलाई सुर्तीजन्य पदार्थ बिक्रीवितरण गर्न वा गर्न लगाउन नपाइने व्यवस्था महानगरले गरेको छ । (रासस)

हेटौँडा, १९ फागुन : नेपालमा कूल खेतीयोग्य जमीनमध्ये करिब ८१ हजार हेक्टर जमिनमा उखु खेती हुने गरेको छ । विश्वमा उखु उत्पादन गर्ने राष्ट्रमध्ये ३३ औँ स्थानमा नेपाल रहेको छ तर यस्तो अवस्थामा पनि उखु खेती फस्टाउन सकेको छैन । नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषद् राष्ट्रिय उखु बाली अनुसन्धान कार्यक्रम जितपुरका अनुसार आव २०७४।०७५ मा नेपालमा ४३ लाख मेट्रिक टन उखु उत्पादन भएको थियो । सो वर्ष लगभग १३ लाख १५ हजारभन्दा बढी घर परिवार प्रत्यक्षरूपमा उखु खेतीमा संलग्न रहेको र हजारौँ श्रमिकले रोजगारी पाई जीविकोपार्जन गरिरहेको उखु बाली अनुसन्धान कार्यक्रमद्वारा उपलब्ध तथ्याङ्कमा उल्लेख छ । चिनी उद्योग र चिनीको बजारीकरणका कारण हजारौँ व्यक्ति र परिवारले प्रत्यक्षरूपमा रोजगारी पाएका छन ।

उखु खेतीको विकास गर्न सके चिनी उद्योगबाट निस्कने ‘बाइ प्रोडक्ट्स’मा आधारित मोलसेसबाट स्प्रीड मदिरा, प्रेसमबबाट जैविक मल, बोक्राबाट कागज, काडबोर्ड, रस उमाल्दा निस्कने रापबाट विद्युत् उत्पादन गर्न सकिने थुप्रै उद्योगहरुको एउटा शृङ्खला नै चल्नेसक्ने भएको हुनाले थप हजारौँ प्रत्यक्ष रोजगार र मुलुकमा रोजगार सिर्जना गर्नसक्ने तथा राजश्व प्राप्त गर्ने अवस्था रहेको छ । त्यस्तै मोलासेसबाट इथानोल उत्पादन गरी वैज्ञानिक मापदण्डअनुसार इन्धनमा मिसाउन सकिन्छ । इथानोलको प्रयोगबाट इन्धनको आयातमा केही मात्रामा भए पनि कटौती गरी विदेशी मुद्रा बचत गर्ने र वातावरणमा पनि अनुकूल सिर्जना गर्न सकिने सो अनुुसन्धान कार्यक्रमका प्राविधिक एवंं विज्ञहरु बताउनुहुन्छ । त्यस्तै रस उमाल्ने बोइलरबाट निस्किने बाफबाट मिल सञ्चालन हुने याममा सानो सानो क्षमताको विद्युत् उत्पादन हुँदै आएको छ ।

उपलब्ध तथ्याङ्कअनुसार सन् १९८६ देखि २०१७ सम्ममा उखुको क्षेत्रफल तीन गुणा र उत्पादकत्व आठ गुणाभन्दा अत्याधिकले बढेको बताइन्छ तर यस्तो अवस्थामा पनि नेपालमा उखु उत्पादनमा वृद्धि भए पनि क्षेत्रफल र उत्पादनमा उल्लेखनीय सुधार हुन नसकेको पाइएको छ । उखु उत्पादनको कमीले चिनी उद्योग र कृषक दुवैले खासै प्रगति गर्न सकेका छैनन् । बाली उत्पादन लागतमा वृद्धि तथा गुणस्तरीय उत्पादन नहुनाले कृषकको आय आर्जन बढ्न सकेको छैन । उत्पादित उखुबाट राम्रो परिमाणमा चिनी उत्पादन हुन नसकेकाले पनि चिनी मिलहरूले उखुको आवश्यक मूल्य दिन सकेका छैनन् । उखुको उत्पादकत्व वृद्धि नहुनाको पछाडि धेरै कारणहरु भए पनि उन्नत उखु खेती र प्रविधिमा कृषकले ध्यान नदिनु एक महत्वपूर्ण कारण देखिएको छ । त्यस्तै वैज्ञानिक र प्राविधिक ज्ञानको अभाव पनि छ । कृषकहरुमा कम लागतमा धेरै उत्पादन लिने विभिन्न प्रविधिहरुको बारे जानकारी नहुँदा उनीहरूले राम्रो उत्पादन र मुनाफा गर्न सकिरहेका छैनन् ।

बारा जिल्लाको जितपुरमा देशको एक मात्रै उखु अनुसन्धानसम्बन्धी कार्यालय राष्ट्रिय उखुबाली कार्यक्रम रहेको भए पनि कृषकहरुलाई यसबारे जानकारी नभएको त्यहाँका कर्मचारीहरूले बताएका छन् । अनुसन्धान कार्यक्रमबाट विकसित प्रविधिको जानकारी नभएको त्यहाँका वरिष्ठ प्राविधिक अधिकृत रामकृष्ण रजक भन्नुहुन्छ । यस अनुसन्धान कार्यक्रमले नेपाल सरकारको विनियोजित बजेट तथा कम वैज्ञानिक जनशक्ति भए पनि उखुको विभिन्न उन्नत जात, प्रविधि र रोगबारे अनुसन्धान गरिरहेको अनुसन्धान कार्यक्रम संयोजक तुफैल अख्तरले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार सो कार्यालयमा प्राविधिक र वैज्ञानिक जनशतिmको अभाव रहेको छ ।

कलैयाका उखु किसान रामनारायण यादवले सरकारबाट प्राप्त हुनुपर्ने मलखाद र तालीम नभएको तथा चिनी उद्योगले समयमा भुक्तानी नदिँदा साहुको ऋणमा किसान डुबिरहनु परेको गुनासो गर्नुहुन्छ । उता सुनसरीको इष्टर्न सुगर मिलका क्यान अफिसर सुरेश मेहेताले चिनी मिलको आवश्यकताअनुसार उख उत्पादन नभएकाले उखु खेतीमा राज्यले समेत लगानी गर्नुपर्नेमा जोड दिनुहुन्छ ।
(रासस)

हेटौँडा, १९ फागुन : वाग्मती प्रदेशका मुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेलले देशलाई दलदलमा फसाएर आफ्नो स्वार्थ पूरा गर्न खोज्नेप्रति खबरदारी आवश्यक रहेको बताउनु भएको छ । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीको मिर्गौला प्रत्यारोपणको सफलताको कामना गर्दै आज यहाँ जारी गर्नुभएको शुभकामनामा सन्देशमा उहाँले आगामी दिनमा राष्ट्रले प्राप्त गर्ने उपलब्धिको हेक्कासमेत नराखी प्रधानमन्त्रीलाई असफल बनाएर आफ्ना स्वार्थ पूरा गर्न तम्सनेहरु जगमगाएको उल्लेख गर्नुभयो । मुख्यमन्त्री पौडेलले सन्देशमा देशलाई अस्थिरतातर्फ लान चाहनेहरुप्रति नागरिकले सचेत भएर प्रत्युत्तर दिनुपर्ने बताउनुभएकोे छ । “प्रधानमन्त्रीलाई घेराबन्दी गरेर राजनीतिक दाउपेच र षड्यन्त्रमा होइन, देशलाई समृद्ध बनाउने अभियानमा साथ दिए मुलुक समृद्ध बन्नेछ । नेताहरू बीचको एकता नै आजको आवश्यकता हो”, सन्देशमा भनिएको छ ।
सन्देशमा भनिएको छ, “समृद्ध नेपाल सुखी नेपाली महाअभियानका स्वप्नद्रष्टा प्रधानमन्त्री एवं नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जमा यही बुधबार दोस्रोपटक हुन गइरहेको मिर्गौला प्रत्यारोपण शल्यक्रियाको सफलताको हार्दिक शुभकामना व्यक्त गर्दछु ।”
“नेपाली जनतामा आशाका किरणहरु जागृत गराउने राष्ट्रनायक क। ओलीकै नेतृत्वमा देशले स्थायित्व पाएको छ । उहाँकै नेतृत्वकालमा साना साना समूहमा छरिएर रहेका कम्युनिष्ट मत एकीकृत बनेर देशकै ठूलो शक्तिका रूपमा उदाएको छ । लामो समयदेखि मुर्छित झैँ भएका नेपाली जनताका सपनाले जगमगाउने अवसर पाएका छन् । सुषुप्त अवस्थामा रहेको नेपाली जनताका समृद्धिका सपनाहरू जागेका छन्, आशाका किरणहरू उदाएका छन्,” सन्देशमा भनिएको छ ।
मुख्यमन्त्री पौडेलद्वारा प्रकाशित सन्देशमा भनिएको छ, “ओलीकै दूरदृष्टि सहितका योजनाको कार्यान्वयनको शुरुआती नतिजाले समृद्धिको यात्रा तय गराइसकेको आभाष मिलेको छ । देशको अर्थतन्त्रमा उल्लेख्य सुधार भएको छ । आयात घटेको छ , निर्यात बढेको छ । स्वदेशी उत्पादनहरुको वृद्धि भएको छ । देशलाई फेरि पनि दलदलमा फसाएर आफ्ना स्वार्थ पूरा गर्न खोज्नेहरुप्रति नेपाली नागरिकको खबरदारी आवश्यक छ । देशलाई अस्थिरतातर्फ लान चाहनेहरुप्रति नागरिकले सचेत भएर प्रत्युत्तर दिनुपर्ने हुन्छ । राजनीतिक दाउपेच र षडयन्त्रमा होइन, देशलाई समृद्ध बनाउने अभियानमा साथ दिए मुलुक समृद्ध बन्नेछ । नेताहरू बीचको एकता नै आजको आवश्यकता हो । ” (रासस)

बैतडी, १९ फागुन : भारतसँग सीमा जोडिएको बैतडीको झुलाघाट नाकामा कोरोना भाइरस चेकजाँचका लागि स्थापना गरिएको सहायता कक्षमा स्वास्थ्य परीक्षण कार्य जारी रहेको छ । सहायता कक्षले हालसम्म झुलाघाट नाकाबाट नेपाल भित्रिने १७८ नागरिकहरुको स्वास्थ्य परीक्षण गरेको स्वास्थ्य कार्यालयका प्रमुख योगेशप्रसाद भट्टले बताउनुभयो । दशरथचन्द नगरपालिका, स्वास्थ्य कार्यालय र जिल्ला अस्पतालले संयुक्तरूपमा यही फागुन १० गते सहायता कक्ष स्थापना गरेका थिए । परीक्षण गरिएका कुनै पनि नागरिकमा कोरोना भाइरसको सङ्क्रमण नभेटिएको उहाँले बताउनुभयो । भारतबाट फर्किने सबै नागरिकको सहायता कक्षमा स्वास्थ्य परीक्षण भइरहेको जनाइएको छ । नगरपालिका मातहतका स्वास्थ्य संस्थाबाट सहायता कक्षमा दुईजना स्वास्थ्यकर्मी खटाइएको छ ।

कोरोना भाइरसको सङ्क्रमणका बारेमा सचेतना फैलाउन र भारतबाट आउने नागरिकहरुको स्वास्थ्य परीक्षणका लागि सहायता कक्ष सञ्चालन गरेको नगरपालिकाका स्वास्थ्य शाखा प्रमुख दुर्गादत्त जोशीले बताउनुभयो । सहायता कक्षमा भारतबाट फर्किने नागरिकहरुको ‘इन्फ्रारेड थर्मामिटर’ ले ज्वरो मापन गर्ने गरिएको स्वास्थ्य कार्यालय प्रमुख भट्टले बताउनुभयो । सहायता कक्षमा ज्वरो मापनका साथै दुई हप्ता अघिसम्म चीन गए नगएको बारेमा सोधपुछ गर्ने र रुघाखोकी लागे नलागेको बारेमा सहायता कक्षमा सोधपुछ भइरहेको स्वास्थ्य कार्यालय बैतडीले जनाएको छ ।

अत्यधिक ज्वरो आएको र केही शङ्कास्पद बिरामी भेटिएमा जिल्ला अस्पतालमा अलग्गै कोठामा राख्ने व्यवस्था गरिएकोसमेत भट्टले बताउनुभयो । सीमाबाट फर्कने नागरिकहरुमा कोरोनाको सम्भावित सङ्क्रमण रोक्नका लागि सहायता कक्ष स्थापना गरिएको नगरपालिकाका स्वास्थ्य शाखा प्रमुख जोशीले बताउनुभयो । (रासस)

लम्की, १९ फागुन : कैलालीका दक्षिणी सीमासँग जोडिएका गाउँका नागरिक अझै पनि ढिकेनुनकै भर पर्ने गरेका छन् । भारतीय नागरिकले साइकलमा बोकेर सीमावर्ती गाउँमा भारतीय गुणस्तरहीन ढिकेनुन बिक्री गरिरहेका छन् । त्यहाँका स्थानीयवासी घर अगाडि नुन आउने भएपछि गुणस्तरहीन ढिकेनुन प्रयोग गर्न वाध्य छन् । “अवैध ढङ्गले नेपाल भित्रिएको गुणस्तरहीन ढिकेनुन आयोडिन नुनभन्दा सस्तो हुन्छ”, टीकापुर–९ खक्रौलाकी सीमा बुढाले भन्नुभयो, “खाद्यान्न, पुरानो फलाम, टुटेफुटेका प्लास्टिकलगायतका कबाडी सामानसँग साटेर ढिकेनुन मिल्छ । किन महँगो नुन खानु भनेर यही खान्छौँ ।”

भारतीय नागरिकले बिक्री गर्ने ढिकेनुन उपभोग गर्दै आएका अधिकांश स्थानीयवासीलाई ढिकेनुन स्वास्थ्यका लागि फाइदाजनक नभएको जानकारी छैन । “नुन कस्तो हो भन्नेबारेमा त हामीलाई खासै जानकारी छैन”, खक्रौलाकै तर्कबहादुर सुनार भन्नुहुन्छ, “पुरानै चलन हो, हामी त यस्तै नुन खाँदै आएका छौँ ।” भारतले औद्योगिक प्रयोजनका लागि आयोडिनविहीन ढिकेनुन उत्पादन गर्दै आएको छ । ढिकेनुन खासगरी छालाका सामग्री गलाउन प्रयोग हुन्छ । सोही नुन बोरामा राखेर नेपालका सीमावर्ती क्षेत्रमा भित्र्याई बिक्री भइरहेको छ । ढिकेनुन बोरामा राखेर नेपालका सीमावर्ती क्षेत्रमा भित्र्याई बिक्री भइरहेको साल्ट टे«डिङ कर्पोरेशन धनगढीका सूचना अधिकारी तेजबहादुर कुँवरले बताउनुभएको छ ।

निकासी पैठारी ऐन, २०१३ ले तोकिएको संस्थाबाहेक अरुले नुन आयात गर्न नपाउने व्यवस्था गरेको छ । नेपालमा साल्ट टे«डिङ कर्पोरेसनले मात्रै नेपालमा नुन आयात गर्दै आएको छ । सूचना अधिकारी कुँवरले कुनै पनि व्यक्तिले भारतबाट एक किलो नुन पनि ल्याउन नपाउने बताउनुभयो । “प्रहरी र प्रशासनसँग आयात रोक्नका लागि बेला बेला पत्राचार भइरहेको हुन्छ, तैपनि आउने गरेको छ, त्यो अवैध काम हो”, उहाँले भन्नुभयो, “राज्यका सुरक्षा संयन्त्रले रोक्नुपर्छ ।”

साल्ट ट्रेडिङले सीमा क्षेत्रमा रहेका प्रहरी कार्यालयले नुन तस्करी रोक्न ध्यान नदिएको जनाएको छ । जनस्वास्थ्यसँग जोडिएको अवैध काम रोकथामका लागि प्रहरीले बेवास्ता गर्नु गैरजिम्मेवारी भएको स्थानीयवासी बताउँछन् । भजनीका जयबहादुर सार्कीले भारतीय नुन खुलेआम भित्रिरहेको बताउनुभयो । उहाँका अनुसार दर्जनौँ भारतीय नागरिक साइकलमा गुणस्तरहीन ढिकेनुन बोकेर दिनहुँ नेपालका सीमावर्ती गाउँमा आउने गरेका छन् । इलाका प्रहरी कार्यालय टीकापुरका प्रमुख प्रहरी नायब उपरीक्षक मनोहरप्रसाद भट्टले सीमाक्षेत्रबाट भारतीय नागरिकले गुणस्तरहीन ढिकेनुन नेपाल भित्र्याइरहेको बारेमा जानकारी नभएको बताउनुभयो । “यसबारेमा मलाई खासै जानकारी छैन”, भट्टले भन्नुभयो, “ढिकेनुन भारतबाट लुकीचोरी आइरहेको भए हामी कडाइका साथ रोक्छौँ ।”

स्थानीयवासी भने सीमानाकाबाटै दिनहुँ कयौँ भारतीय नागरिकले गुणस्तरहीन ढिकेनुन साइकलमा बोकेर नेपाल भित्र्याउने गरेको बताएका छन् । उनीहरु नेपालतर्फ प्रहरीको उपस्थिति नरहेका ग्रामीण क्षेत्रमा नुन बेचेर फर्किने गरेका छन् । (रासस)

बलेवा, १९ फागुन : बागलुङ र पर्वतको सिमाना मालढुङ्गाबाट बेनी बजार जाने बाटो छेवैमा पर्छ पर्वत बेनीको जुगेधारा खेल मैदान । मैदानभन्दा तल कालीगण्डकी नदी, मैदानको ठिक माथि ढुङ्गा–बेनी–जोमसोम सडक खण्ड छ । सडकमा गाडी गुड्न छोडेका छैनन्, कालीगण्डकीमा धेरै पानी बगेर गयो । सडक र कालीगण्डकी दुवैको चेपुवामा परेको यो जुगेधारा खेल मैदानले पनि धेरै आरोहअवरोह पार गरेको छ । पर्वत बेनीका युवापुस्ताका लागि कुनै पनि खेल खेल्ने मैदान छैन । नत बालबालिकाले खेल अभ्यास गर्ने फराकिलो ठाउँ । युवा तथा बालबालिकाको हितलाई मध्यनजर गरेरै कालीगण्डकी तिरमा रहेको सार्वजनिक जग्गालाई उपयोग गरेर यहाँ खेल मैदान बनाउन थालिएको हो ।

२०६३ सालदेखि यो मैदान बनाउने काम शुरु भयो । पर्वत बेनीबजारमा व्यवसाय गर्ने व्यवसायी तथा समाजसेवीको सक्रियतामा बगरबाट मैदानको रुप धारण गरेको यो मैदान कहिले नदी कटान, कहिले खानेपानीको पाइपलाइन त कहिले सडकको ढुङ्गामाटो छेक्ने ढाल बन्दै आएको छ । बेला बेलामा बाढीको शिकार हुने यो मैदान २०६९ सालमा खानेपानीको शिकार भयो । यही मैदानको बाटो भएर निर्माण भएको पर्वत बेनी लिफ्टिङ खानेपानी आयोजनाले धेरै वर्ष मैदानको विकासमा बाधा पु¥यायो । गत वर्षबाट स्तरोन्नति भइरहेको ढुङ्गा–बेनी सडकको कामले पनि फेरि यही मैदानमा अवरोध ग¥यो । उ बेला जुगेधारा खेलकूद मैदान निर्माण समिति बनाएर काम भएको थियो । पहिलो चरणको कामका लागि तत्कालीन संविधानसभा सदस्य कल्पना चापागाईंले संसद् विकास कोषबाट रु ५० हजार बजेट दिएपछि मैदानको विकास गर्न केही सजिलो भएको थियो । “बगरलाई मैदानजस्तो बनाएर जसोतसो काम चलेको थियो”, तत्कालीन निर्माण समितिका अध्यक्ष मोहन केसी भन्नुहुन्छ, “चेपुवामा परेर मैदानमा सधैँ समस्या आइलाग्छ ।”

पर्वत बेनीमा व्यवसाय गर्ने, विदेशमा रहेका र समाजसेवीले आर्थिक सहयोग गरेर मैदान बनाएका थिए । “हामीलाई खेल्ने ठाउँ खै ? भनी बालबालिका सोध्छन्, हामीसँग जवाफ नै नहुने”, मैदान निर्माणका अभियन्ता नगेन्द्र थापा भन्नुहुन्छ, “अब त उपयोगमा सहज होला भन्यो, फेरि अर्काे समस्या आइलाग्छ ।” पछिल्लो समय ढुङ्गा–बेनी सडक स्तरोन्नतिको क्रममा यो मैदानमा ढुङ्गामाटो थुपारिएको थियो । लामो समय निर्माण कम्पनी र सम्बन्धित कार्यालयले ध्यान नदिएपछि खेल मैदान निर्माण तथा व्यवस्थापन समितिले आफ्नै खर्चमा यो मैदान पुनः प्रयोग गर्न योग्य बनाएको छ । सडक डिभिजन, सडक निर्माण गरिरहेको कम्पनी र सरोकारवाला गुहार्दासमेत काम नभएपछि ऋण खोजेर मैदान पुनःनिर्माण गरेको थापा बताउनुहुन्छ । “हामीले ताकेता गरेपछि डिभिजन सडकले कम्पनीको धरौटी रोक्छु भनेको छ, निर्माण कम्पनीले काम गर्नुस् रकम दिन्छु भन्छ”, थापाले भन्नुभयो, “केही धन, केही ऋण गरेर मैदान बनाएका छौँ ।” पुसको २ गतेबाट थालिएको पुनःनिर्माण माघमा सकियो । रु १५ लाख ५० हजार खर्च भएको छ । पुरानो समितिसँग रहेको एक लाख ७५ हजार, सडकले फालेका ढुङ्गा बिक्री गरेर रु पाँच लाख ६५ हजार र स्थानीय समाजसेवी लिलाधर अधिकारीले दिनुभएको २५ हजार रुपैयाँबाहेक पुनःनिर्माणमा लागेको खर्च समितिमा रहेका पदाधिकारीको खल्तीबाट भएको छ ।

“सामाजिक काम ऋणमा गरियो”, थापाले गुनासो गर्दै भन्नुभयो, “फिर्ता आउँला नआउँला तर खेल पारखीले मैदान त पाए नि ।” नदीको छेउमा तटबन्ध गर्ने र माटो सम्याउने हो भने यो मैदान २० रोपनी क्षेत्रफलको हुन्छ । तत्कालका लागि ढुंगामाटो पन्छ्याएर समथर बनाएको जमिनमा स्टेडियम, सार्वजनिक शौचालय, भलिबल कोटलगायतका संरचना बनाउने सोच समितिले बनाएको छ । मोटामेटी हिसाबमा मात्रै यो मैदान व्यवस्थित बनाउन रु छ करोड खर्च हुन्छ । सडक बनाउँदा बिग्रिएका संरचना बनाउनु निर्माण कम्पनीको दायित्व हो । यो सडक स्तरोन्नति गरिरहेको त्रिशक्ति तिलक जेभीले खेलमैदान पुनःनिर्माणको खर्च व्यहोर्ने जनाएको छ । कम्पनी सञ्चालक निराजन भण्डारीले भन्नुभयो, “चैतसम्म सडकको प्रोजेक्ट सकिन्छ, सडकसँगै जिम्मेवारीमा रहेका संरचनाको काम गर्छौं ।” निर्माण कम्पनीले भनेकोजस्तै चैतसम्ममा मैदानको समस्या सम्बोधन गरे मात्रै खेलमैदान निर्माण समिति ऋणमुक्त हुनेछ ।

सबैको चेपुवामा परेर कयौँ पटक पुनःनिर्माण गर्नुपर्ने अवस्था भोगेको जुगेधारा खेलमैदानको विकासका लागि स्थानीय पालिकाले पनि चासो देखाउन थालेको छ । जलजला गाउँपालिकाका अध्यक्ष रामकृष्ण मल्लले खेलमैदानको विकासमा गाउँपालिकाले सम्बोधन गर्ने बताउनुहुन्छ । राष्ट्रियसभाका अध्यक्ष गाणेश तिमिल्सिनाले पनि गृह जिल्लाको खेलमैदान भएकाले चासो देखाएको सरोकारवाला बताउँछन् ।
(रासस)

सुर्खेत, १९ फागुन : आगामी चैत ६ गते हुने माध्यमिक शिक्षा परीक्षा (एसइई) मा कर्णालीबाट ३६ हजार परीक्षार्थी सम्मिलित हुने भएका छन् । यहाँका १० जिल्लाका छात्राछात्र गरी जम्मा ३६ हजार २९९ परीक्षार्थी यो परीक्षामा सम्मिलित हुने शिक्षा विकास निर्देशनालय सुर्खेतका परीक्षा शाखा प्रमुख मोतिलाल शर्माले राससलाई जानकारी दिनुभयो । “साधारण र प्राविधिक धारको नियमिततर्फ ३२ हजार ८९६ र प्राविधिक धारतर्फ ५६८ परीक्षार्थी छन्”, राससँगको कुराकानीमा उहाँले भन्नुभयो, “ग्रेड वृद्धि साधरणधारतर्फ दुई हजार ८१३ र प्राविधिक धारतर्फ २२ ले परीक्षा सम्मिलत हुँदैछन् ।”

उहाँले भन्नुभयो, “कर्णालीभरिमा १७६ परीक्षा केन्द्र रहेका छन् । त्यसमा १७६ केन्द्राध्यक्ष, २४२ सहायक केन्द्राध्यक्ष, एक हजार ८११ निरीक्षक, ३६२ परीक्षा सहायक, ७२३ कार्यालय सहयोगी र दुई हजार ६५५ सुरक्षाकर्मीगरी जम्मा पाँच हजार ९६९ जनशक्ति प्रत्यक्षरुपमा परिचालन गरिने छन् ।” यो परीक्षामा पाँच लाख ६५ हजार १३६ मूलसहित तीन लाख ९५ हजार ५९५ थप उत्तरपुस्तिका कर्णालीका दशवटै जिल्लामा निर्देशनालयले पु¥याइसकेको उहाँले बताउनुभयो । उत्तरपुस्तिका छपाइ, ढुवानी र परीक्षा सञ्चालनका लागि रु एक करोड ९० लाख बजेट विनियोजन गरिएको उहाँको भनाइ छ । उत्तरपुस्तिका छपाइ र ढुवानी जिम्मा जनक शिक्षा सामग्रीलाई दिएको परीक्षा शाखा प्रमुख शर्माले जनाउनुभयो ।

उहाँका अनुसार परीक्षालाई व्यवस्थित, मर्यादित र प्रभावकारी बनाउन प्रत्येक जिल्लाका, एकाइ प्रमुख, सामाजिक विकास कार्यालयका प्रमुख, मानव स्रोत विकास केन्द्रका प्रमुखलाई अनुगमन तथा आचारसंहितासम्बन्धी दुईदिने कार्याशाला गोष्ठी गरिएको छ । स्थानीय तहमा भने माध्यमिक शिक्षा व्यवस्थापनसम्बन्धी प्रत्यक्ष संलग्नताको कानूनी आधार नभएकाले परीक्षाको व्यवस्थापकीय पाटोमा सहयोग गर्न स्थानीय सरकारका प्रमुख, शिक्षा हेर्ने अधिकृतलाई अनुरोध गरिएको शिक्षा विकास निर्देशनालयले जनाएको छ । (रासस)

भक्तपुर, १९ फागुन : केही वर्ष अघिसम्म अपराध गर्न, अपराधी लुक्न सुरक्षित मानिँदै आएको भक्तपुर जिल्लामा गत वर्षको तुलनामा यस वर्ष अपराधका घटनामा कमी आएको छ । महानगरीय प्रहरी परिसर भक्तपुरले गत आर्थिक वर्ष २०७५÷०७६ र चालु आव २०७६÷०७७ को साउनदेखि माघसम्म जिल्लामा घटेका अपराधका घटनाको तथ्याङ्क सार्वजनिक गर्दै अपराधका घटनामा कमी आएको जानकारी दिएको हो । प्रहरीले सार्वजनिक तथ्याङ्कका बारेमा जानकारी दिँदै महानगरीय प्रहरी परिसर भक्तपुरका प्रहरी नायब उपरीक्षक एवं प्रवक्ता दीपक गिरीले जिल्लामा कर्तव्य ज्यान, सवारी ज्यान, चोरीडाँंका, लुटपाट, अपहरण, लागुऔषध, जबर्जस्ती करणीलगायतका आपराधिक घटनामा कमी आएको जानकारी दिनुभयो ।

आव २०७५÷०७६ मा अपराध सम्बन्धी ६७९ वटा मुद्दा दर्ता भएकोमा चालु आव २०७६÷०७७ को माघसम्ममा ४५९ मात्रै मुद्दा दर्ता भएका छन् । उहाँले गत वर्षको साउनदेखि माघसम्ममा हत्याका पाँंच वटा घटना भएकामा यस वर्षको यो अवधिमा एउटा मात्रै हत्याको घटना घटेको जानकारी दिनुभयो । त्यस्तै गत वर्ष सवारी दुर्घटनामा ३७ जनाको ज्यान गएकामा चालु आवको सोही महिनासम्ममा दुर्घटनामा १७ जनाको ज्यान गएको र यसमा पनि कमी आएको उहाँको भनाइ छ । अपहरणतर्फ भने गत वर्ष एकवटा अपहरणका घटना घटेकोमा यस वर्षको माघसम्म पनि एक वटा घटना घटेको छ । गत आवमा जबर्जस्ती करणीका ३४ घटना घटेकोमा चालु आवको माघसम्म २१ घटना घटेको जानकारी दिँदै यो सङ्ख्यालाई बढ्न नदिने गरी प्रहरी परिचालन भएको प्रवक्ता गिरीले जानकारी दिनुभयो ।

प्रहरीले सार्वजनिक गरेको तथ्याङ्कअनुसार गत आवमा ३६ लागुऔषधका घटना घटेकोमा चालु आवको माघसम्ममा १० वटा घटना भएको छ । तथ्याङ्कले गत आवको माघसम्म ९९ चोरी डकैती एवं लुटपाटका घटना भएकोमा चालु आवको यही महिनासम्ममा ५५ मात्रै यस्ता घटना भएको देखाएको छ । बैंकिङ कसुरतर्फ भने गत आवको तुलनामा यो आवको माघसम्म बढेको पाईएको छ । गत आवको माघ महिनासम्ममा ७६ वटा बैंकिङ कसुरका घटना भएकोमा चालु आवको माघसम्म त्यो सङ्ख्या बढेर ८२ मा पुगेको छ ।

महानगरीय प्रहरी परिसर भक्तपुरका प्रहरी उपरीक्षक सविन प्रधानले जिल्लाको शान्ति सुरक्षालाई चुस्तदुरुस्त पारेकाले घटना कमी भएको दाबी गर्नुभयो । उहाँले जिल्लाको सुरक्षा व्यवस्था मजबुत पारिएको, प्रहरी परिचालनलाई व्यवस्थित गरिएको, हरेक क्षेत्रमा निगरानी बढाएको, प्रहरीलाई अपराध न्यूनीकरणसम्बन्धी विभिन्न तालीम प्रदान गरिएका कारण आपराधिक घटनामा कमी आएको बताउनुभयो ।
(रासस)

भद्रपुर, १९ फागुन : झापाको मेचीनगर नगरपालिका–८ स्थित राजकामतमा रु एक करोड ३२ लाखको लागतमा बनस्पति प्रशोधन केन्द्र बन्न शुरु भएको छ । महेन्द्रद्वार सहकारी संस्थाले आठ कट्ठा जग्गा खरिद गरेर प्रदेश नं. १ सरकारको रु ७५ लाख अनुदानमा बन्न लागेको सो प्रशोधन केन्द्रको शिलान्यास भइसकेको संस्थाका अध्यक्ष राजकुमार दाहालले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार जिल्लामै पहिलोपटक संस्थाले तेजपत्ता प्रवद्र्धन तथा औषधिजन्य वनस्पति प्रशोधन केन्द्र सञ्चालनमा ल्याउन लागेको हो । संस्थाले रु ५७ लाख लगानी गरेर ट्रस्टको छानोसहित चार मेशिन, दुई टहरा र कार्यालयका लागि दुई वटा कोठा निर्माण गर्न लागेको छ ।

संस्थाका सञ्चालक समिति सदस्य तथा जडीबुटी प्रशोधन केन्द्र उपसमिति संयोजक कुन्दन निरौलाले चालु आर्थिक वर्षभित्रमै प्रशोधन केन्द्र सञ्चालनमा ल्याउनका लागि तीव्रकार्य भइरहेको बताउनुभयो । यसैगरी बहुमूल्य नगदे बाली अलैंचीसम्बन्धी सबैखाले जानकारी सहज ढङ्गले उपलब्ध गराउन सक्ने गरी झापाको विर्तामोडमा अलैँची सूचना तथा अनुसन्धान केन्द्रको भवन निर्माण भइरहेको छ । अलैंची व्यवसायीकै आर्थिक सहयोगमा विर्तामोड–७ को हर्कलाल मार्गमा खरिद गरिएको दुई कट्ठा दुई धुर जग्गामा सो केन्द्र निर्माण भइरहेको नेपाल अलैँची व्यवसायी महासङ्घका महासचिव सुभास भट्टराईले बताउनुभयो ।

भवन निर्माणका लागि हालसम्म व्यवसायीबाटै आर्थिक सहयोग लिइएको बताउँदै उहाँले व्यवस्थित र प्रविधि सम्पन्न सूचना केन्द्र सञ्चालनका लागि कृषि मन्त्रालयले पनि चासो दिएको जानकारी दिनुभयो । मन्त्रालयले सो भवनलाई अलैँचीको अनुसन्धान केन्द्रका रुपमा विकास गर्नसमेत सुझाव दिएको र त्यसका लागि सहयोग गर्ने आश्वासन आफूहरुले पाएको महासचिव भट्टराईले बताउनुभयो । सो भवनको लागत स्टिमेट रु दुई करोड रहेको छ । (रासस)

जलेश्वर, १९ फागुन : मिथिलाञ्चलको महाकुम्भको रुपमा चर्चित १५ दिने माध्यमिकी परिक्रमाका यात्रुले कञ्चनवनमा स्नान गरेर रङअबिर खेलेसँगै मिथिलाञ्चलमा आजदेखि विधिवत् होली शुरु भएको छ । त्रेतायुगमा रामसीताले कञ्चनवन पुगेर रङअबिर खेलेका विश्वासमा यात्रीले फागु पर्वको शुरुवात गर्ने परम्परा छ । हिजो कञ्चनवन आएको परिक्रमाका यात्रीले आज बिहान कञ्चनवनमा स्नान गरेर रङअबिर खेलेसँगै मिथिलाञ्चलमा आजदेखि विधिवत् रुपमा होली शुरु भएको मानिन्छ । १५ दिने माध्यमिकी परिक्रमाअन्तर्गत सातौँ दिनको बासस्थान कञ्चनवनमा भगवान्् रामचन्द्र र माता सीताको डोला र मूर्तिलाई एकापसमा रङ र अबीरले होली खेलाइएको छ भने परिक्रमामा सहभागी हजारौँ साधुसन्त महात्मा र गृहस्थ परिवार गरी सम्पूर्ण परिक्रमा यात्रीसमेतले एकापसमा रङ अबीर साटासाट गर्दै होली पर्वको शुरुआत गरेको हो ।

भगवान् तथा साधुसन्त र महात्माले होली पर्वको शुरुआत गरिसकेको कुरालाई लिएर आज बिहानै मिथिलाञ्चलको गाउँगाउँ तथा घरघरमा पनि रङ अबीरको प्रयोग शुरु भएको छ । यसैगरी होलीको आगमनसँगै प्रत्येक वर्षझँै यस वर्ष पनि आजै बेलुकादेखि मिथिलाञ्चलको गाउँगाउँमा होलीका गीत नाच, गान, हाँसो ठट्टा र ब्यङ्गात्मक कविता तथा चुटकिला गाउने, देखाउने र प्रस्तुत गर्ने कार्यको समेत शुभारम्भ हुनेछ । परापूर्वकालमा भगवान्् रामचन्द्र र माता जानकी वनवास गएको दिनमा महोत्तरीको कञ्चनवनमा नै होली पर्व मनाएको बेला सो ठाउँको माटो रातो भएको र सोही ठाउँ भएर बग्ने नदीको पानी पनि रातो भएको जनविश्वास छ । मिथिलाञ्चलका साधुसन्त महात्मा र गृहस्थ परिवार भगवान््ले वनवास गएको दिनलाई सम्झिँदै १५ दिने परिक्रमा गर्दछन् भने परिक्रममा कै क्रममा भगवान््ले होली पर्व खेलेको सम्झिँदै सम्पूर्ण परिक्रमा यात्री पनि होली पर्व मनाएका छन् ।

धनुषाको हनुमानगढीमा गत आइतबार परिक्रमाका लागि भगवान् रामचन्द्र र माता जानकीको डोला र परिक्रमायात्री जम्मा भई आजदेखि भारतको कलार्णेश्वरबाट शुरु भएको परिक्रमा यात्रा १५ दिनमा जनकपुरमा पुगी समाप्त हुनेछ । महोत्तरीको कञ्चनवनमा सातौँ दिनको बासा त्याग गरेर आज बिहान होली मनाउँदै सम्पूर्ण परिक्रमायात्री आठौँ दिनको बासका लागि धनुषाको पर्वता पुग्ने भएका छन् । (रासस)

कास्की, १९ फागुन : महिला तथा बालबालिकाका लागि संविधान प्रदत्त अधिकार तथा कानूनमा भएका पछिल्ला परिवर्तनका सम्बन्धमा जानकारी गराउने उद्देश्यले कास्कीको माछापुच्छ«े गाउँपालिकाले महिला जनप्रतिनिधिलाई ‘विद्यमान कानून’का विषयमा प्रशिक्षण दिएको छ । तीन दिने सो प्रशिक्षणमा गाउँपालिकाको नौवटै वडाबाट २० महिला जनप्रतिनिधिको सहभागिता थियो । फागुन १६ देखि १८ गतेसम्म दिएको प्रशिक्षणमा कानूनी साक्षात्कार तथा पृष्ठपोषण गरिएको थियो । कार्यक्रममा अधिवक्ता भगवती पहारीले परिमार्जित कानूनका बारेमा जानकारी गराउनुभएको थियो । मुलुकी देवानी तथा फौजदारी संहिता २०७४ का प्रमुख विशेषता तथा त्यसमा महिला तथा बालबालिकाका बारेमा उल्लेख भएका प्रावधानका बारेमा उहाँले प्रशिक्षण दिनुभएको हो ।

त्यसैगरी गाउँपालिका उपाध्यक्ष कृष्णकुमारी पौडेल दवाडीले महिला सशक्तीकरण तथा क्षमता विकास र प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत कुमानसिंह गुरुङले बजेट तथा स्थानीय तह सञ्चालन ऐन, जनप्रतिनिधिको क्षेत्राधिकार तथा वडा र कार्यपालिका सदस्यको काम, कर्तव्य र अधिकारका विषयमा प्रशिक्षण दिनुभएको थियो । तालीम समापन अवसरमा उपाध्यक्ष दवाडीले अधिकांश जनप्रतिनिधिलाई नयाँ संहिता र कानूनबारे जानकारी नहुँदा समस्या हुने गरेको बताउँदै कानूनी साक्षरताका लागि गाउँपालिकाले प्रशिक्षण अभियान नै थालेको बताउनुभयो । उहाँले जनप्रतिनिधिले संविधान, ऐन, कानून तथा कार्यविधिको राम्रोसँग अध्ययन गर्नुपर्ने र कानून निर्माणकर्तासमेत भएकाले बढीभन्दा बढी अध्ययनमा जोड दिनुपर्ने आवश्यकता औँल्याउनुभयो ।

चालू आर्थिक वर्षको महिला लक्षित स्वीकृत वार्षिक कार्यक्रमअनुसार क्षमता विकाससम्बन्धी तालीम प्रदान गरिएको बताउँदै गाउँपालिका महिला विकास निरीक्षक एवं तालीम संयोजक रीता थापाले यसबाट काम गर्ने क्रममा आइपर्ने समस्याको उचित कानूनी समाधानमा सघाउने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो ।
(रासस)

जाजरकोट, १९ फागुन : पढ्ने कक्षा कोठाको अभावमा समस्य भोग्दै आएका विद्यार्थीका लागि छडागाड नगरपालिकाले सुविधा सम्पन्न विद्यालय भवन निर्माण कार्य शुरु गरेको छ । समस्याको वर्गीकरण गरी भूगोलका आधारमा नगरपालिकाले सुविधा सम्पन्न विद्यालय भवन निर्माण शुरु गरेको हो । जिल्लाको पश्चिम क्षेत्रमा पर्ने छेडागाड नगरपालिका सडक सञ्जालको पहुँचमा रहेको स्थानीय तह हो । स्थानीय सरकार घोषणा भएसँगै शैक्षिक क्षेत्रमा भारी बजेट विनियोजन गरी काम थालेको नगरले अहिलेसम्म १५ वटा आधुनिक विद्यालय भवन निर्माण गरिसकेको छ । यो आर्थिक वर्षमा आठ वटा सुविधा सम्पन्न विद्यालयका भवन निर्माण भइरहेको छ । त्यस्तै तीन वटा विद्यालयका भवन कर्णाली प्रदेश सरकारको अनुदानमा निर्माण भइरहेको नगरप्रमुख लालबहादुर महतराले जानकारी दिनुभयो । विद्यालय भवन भए पनि विद्यार्थीलाई खेल मैदान नहुँदा समस्या भोगिरहेको गुनासो बढेपछि नगरपालिकाले आठ वटा नयाँ खेल मैदानसमेत निर्माण गरेको प्रमुख महतराले जानकारी दिनुभयो ।

विद्यालय भवन निर्माण कार्य पूरा भएको ठाउँमा सहजरुपमा कक्षा कोठामा बसेर पढ्न पाउँदा खुशी भएको छेडागाड नगरपालिका–९ स्थित अमृत आधारभूत विद्यालयमा कक्षा ६ मा पढ्ने छात्रा रमिता केसीले जानकारी दिनुभयो । विद्यालय भवन नहुँदा खुला आकाशमा बसेर पढ्दा समस्या भोग्दै आएका विद्यार्थी नयाँ भवन पाएसँगै पढाइ कार्य सहज भएको बताउँदै आएका छन् । विद्यालयमा बस्ने कक्षा कोठा नहँुदा अन्य साथीभन्दा अगाडि विद्यालय आएपछि मात्र बस्न पाइने प्रतिस्पर्धा चल्ने चन्द्रज्योति आधारभूत विद्यालय छेडागाड नगरपालिका–१२ मनघाटमा अहिले विद्यालय भवन निर्माणसँगै विद्यार्थी बस्ने कोठाका लागि प्रतिस्पर्धा गर्ने समस्या हल भएको छ ।

अहिले सबै विद्यार्थी मिलेर रमाई रमाई पढ्न पाएको शिक्षकले बताएका छन् । कक्षा कोठा नहँुदा छात्रभन्दा छात्रालाई बढी समस्या हुने गरेको थियो, अहिले समस्या हल भएपछि शिक्षक विद्यार्थी सबैलाई सहज भएको छ, कक्षा ६ मा अध्ययनरत चन्द्रिका बुढाले बताउनुभयो । विद्यालयमा खानेपानीको समस्या समाधान गर्नका लागि समस्या वर्गीकरण गरी नगरले खानेपानी निर्माण कार्य जारी राखेको नगरपालिका निर्मित प्रशासकीय अधिकृत झलक केसीले जानकारी दिनुभयो । खानेपानी र कक्षा कोठाकै अभावमा विद्यालय आउन नमान्ने विद्यार्थी अहिले भवन तथा खानेपानी विद्यालयमा सहज तरिकाले पाएपछि विद्यालयमा नियमित आउने केसीको भनाइ छ । छेडागाड नगरपालिकाभित्र ८६ सामुदायिक विद्यालय रहेका छन् । नगरभित्रका सबै विद्यालयको समस्याको पहिचान गरेर त्यसको निराकरण गर्ने कार्य जारी रहेको बताइएको छ ।

“नगरपालिकाको आफ्नै बजेटले सबै विद्यालयमा भवन निर्माण कार्य सम्पन्न गर्न समस्या भएकाले विभिन्न सङ्घ, संस्थासँग सहकार्य गरी भवन निर्माणको कामलाई तीव्रता दिएका छौँ”, नगरप्रमुख महतराले भन्नुभयो, “कोही पनि विद्यार्थी विद्यालयमा बस्ने र खानेपानीकै समस्याले पीडित नहुन भन्ने हाम्रो आशा छ ।” केही विद्यालयमा बालमैत्री खानेपानीको धारासमेत निर्माण गरिएको छ । (रासस)

तुलसीपुर, १९ फागुन : सडक विस्तार हुन थालेपछि तुलसीपुर उपमहानगरपालिका–६ ज्ञानज्योति मार्ग टोलका बासिन्दाले आफैँ घर भत्काउन थालेका छन् । तुलसीपुर विकास प्राधिकरणले सडक विस्तार गर्न शुरु गरेपछि सोही टोलका बासिन्दाले आफँै घर भत्काउन थालेका हुन् । प्राधिकरणले सो क्षेत्रमा सडक कालोपत्र गर्नका लागि ज्ञानज्योति मार्गमा ३०० मिटर सडक विस्तार गर्न लागेको वडाध्यक्ष नवराज लामिछानेले बताउनुभयो । उहाँका अनुसार ५० वटा घर भत्काइएको छ । “विकास प्राधिकरणअन्तर्गत वडा नं ६ को त्यस क्षेत्रमा सडक विस्तार गर्ने योजना थियो”, उहाँले भन्नुभयो, “सोहीअनुसार त्यहाँका बासिन्दाले आफ्नै सक्रियतामा घर भत्काउन थालिएको छ ।”

पछिल्लो समय तुलसीपुर उपमहानगरपालिकाले विकास प्राधिकरणको काम अघि बढाएको छ । प्राधिकरणअन्तर्गत अहिले सडक ग्राभेलको कामलाई तीव्रताका साथ अघि बढाएको हो । उपमहानगरपालिकाले यस वर्ष ५७ किलोमिटर सडक कालोपत्र गर्ने कामलाई अघि बढाएको छ । अहिलेसम्म तुलसीपुरका १२ वटा वडामा ग्राभेलको काम पूरा भइसकेको छ, भने सात वटा वडामा ग्राभेलको काम भइरहेको इञ्जिनीयर पवनकुमार योगीले जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार तुलसीपुर उपमहानगरपालिका वडा नं. १, २, ३, ६, ८, ९, १२, १४, १५, १६, १७, १८ मा ग्राबेलको काम पूरा भइसकेको छ । तुलसीपुर उपमहानगरपालिका– १ मा वडा कार्यालय अगाडिको बाटो र मनकामना मन्दिर (देव स्थान) जाने बाटो, वडा नं. २ को खैरीपुर, मनिकापुरलगायत ठाउँमा, वडा नं. ३ को भट्टे, दमारगाउँ, राणागाउँ, वडा नं. ६ को ६ स्थान, वडा नं. १४ को लुहाडबरा, वडा नं. १५ को ढमक्कापुर र वडा नं. ८ तथा १६ मा ग्राबेलको काम सम्पन्न भएको छ ।

यसैगरी वडा नं ४, ५, ७, १०, १९, ११ र १३ मा अहिले ग्राबेलको काम जारी रहेको छ । बाँकी वडामा पनि अबको केही समयमा काम पूरा हुने बताइएको छ । ग्राभेलको काम पूरा भएसँगै कालोपत्र गर्ने काम शुरु हुने उहाँको भनाइ छ । प्र्राधिकरणले प्रत्येक वडामा तीन÷तीन किलोमिटरको दरले कालोपत्र गर्ने भएको छ । रु २२ करोडको लागतमा प्राधिकरणले कालोपत्रलगायतको काम गरिरहेको छ । जसअन्र्तगत इक्युप्मेन्ट खरिदका लागि रु पाँच करोड बजेट छुटाइएको योगीले बताउनुभयो । इक्युप्मेन्टअन्तर्गत स्काभेटर, हप्मिक्स, पलान्ट, ग्रेडर, रोलर र बिटुमेन स्पेड्रर खरिद गरी हस्तान्तरण गर्ने प्रक्रियामा रहेको छ ।

त्यस्तै, स्काभेटर खरिदका लागि कन्टिन्मेटन ट्रेडिङ इन्टरप्राइजरले जिम्मा लिएको छ, भने उक्त सामग्री खरिद गर्नका लागि रु एक करोड ३१ लाख ५० हजार बजेट छुट्याइएको छ । त्यस्तै, हप्मिक्स पलान्ट र ग्रेडरको जिम्मा वल्र्ड वाइड ट्रेडिङ कम्पनी प्रालिले पाएको छ । जसअन्र्तगत हप्मिक्स पलान्टको लागि रु ५० लाख ५० हजार बजेट छुट्याइएको छ भने ग्रेडरका लागि रु एक करोड ४९ लाख ७० हजार बजेट छुट्याइएको छ ।

त्यस्तै, रोलर खरिदका लागि रु ३४ लाख ९९ हजार बजेट छुट्याइएको छ भने यसको जिम्मा जग्दम्बा कन्ट्रक्सन सोलुसन प्रालिले लिएको छ । बिटुमेन स्प्रेड्रर खरिदका लागि रु ६३ लाख ७० हजार बजेट छुट्याइएको छ, भने यसको खरिदका लागि स्यानो इन्टरनेसनल प्रालिले जिम्मा लिएको छ । तुलसीपुरका ठूला विकास पूर्वाधारका काम गर्नका लागि प्राधिकरण गठन गरिएको हो । प्राधिकरणले कामलाई धमाधम अघि बढाएको छ । (रासस)

दमौली, १९ फागुन : गण्डकी प्रदेशको प्रवेशद्वार तनहुँको आँबुखैरेनी बजारको निगरानी सिसी क्यामराबाट शुरु गरिएको छ । बजारको शान्ति सुरक्षालाई मध्यनजर गर्दै आँबुखैरेनी गाउँपालिका २ र ३ का विभिन्न स्थानमा सिसी क्यामरा जडान गरिएको हो । आँबुखैरेनी गाउँपालिका र तनहुँ उद्योग वाणिज्य सङ्घको सहयोगमा गत वर्ष मुख्य बजार क्षेत्रमा १७ वटा सिसी क्यामरा जडान गरिएकोमा यस वर्ष गाउँपालिकाकै सहयोगमा आँबुखैरेनी गाउँपालिका २ र ३ मा थप १२ क्यामरा जडान गरिएको छ । सिसी क्यामराको कन्ट्रोल रुम इलाका प्रहरी कार्यालय आँबुखैरेनीमा राखिएको छ ।

बजार क्षेत्रमा जडान गरिएको क्यामराले दुर्घटना न्यूनीकरण र शान्ति सुरक्षा कायम गर्न सहयोग पु¥याएको इलाका प्रहरी कार्यालय आँबुखैरेनीका प्रहरी निरीक्षक वुद्धि सुवेदीले जानकारी दिनुभयो । “बजार क्षेत्रमा जडान गरिएका २९ सिसी क्यामरामार्फत बजारको निगरानी गरिरहेका छ”, उहाँले भन्नुभयो, “सिसी क्यामराले समाजमा शान्ति र अमनचमन कायम गर्न सहयोग पु¥याउँछ ।” प्रहरीले सिसी क्यामराको माध्यमबाट चौबिसैँ घण्टा राजमार्ग, मुख्यबजार र संवेदनशील क्षेत्रको निगरानी गरिरहेको जनाएको छ ।

यसैगरी शुक्लागण्डकी नगरपालिकाका विभिन्न स्थानमा १९ सिसी क्यामरा जडान गरिएको छ । नगरपालिकाको मुख्य बजार क्षेत्र र राजमार्गमा सिसी क्यामरा जडान गरिएको नगरपालिकाका सूचना प्रविधि शाखा प्रमुख त्रिलोचन लम्सालले जानकारी दिनुभयो । शुक्लागण्डकी नगरपालिकाको शेराटार, खैरेनीटार बजार, दुलेगौँडा बजार, कोत्रे, ढोरफिर्दी, वडा नं ८ को वडा कार्यालय, गणेश टोल तथा हिमालीटोलको बीच भाग, इलाका प्रहरी कार्यालयलगायतका ठाउँमा सिसी क्यामरा जडान गरिएको छ । (रासस)

डोटी, १९ फागुन : जिल्लामा वर्षौं पहिलेदेखि निर्माण हुने भनिएको ७५० मेगावाटको पश्चिम सेती परियोजना अहिलेसम्म बन्ने छाँटकाँट नदेखिँदा उक्त क्षेत्रका दजनौँ गाउँमा विकास निर्माणका काम हुन सकेकका छैनन् । गाउँमा विकास नहुँदा स्थानीयवासीलाई निकै सकस हुन थालेको छ । पश्चिम सेती बने निर्माण भएका विकास निर्माणका काममा अवरोध हुने तथा गाउँपालिकाको लगानीसमेत खेर जाने भन्दै गाउँमा विकास निर्माणको काम गर्न नसकिएको सायल गाउँपालिकाका अध्यक्ष तेजबहादुर डुम्रेलले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “पश्चिम सेती बन्ने भनिएको ठाउँमा विकास निर्माणका काम गरौँ भन्ने सोचे नि पछि पश्चिम सेती बने खेर जाने हो कि भन्ने डरले काम गर्नै सकिएको छैन ।” पश्चिम सेती बन्ने आसपासका क्षेत्र डडेल्धुरा जिल्लाको नवदुर्गा गाउँपालिका वडा नं ४ र ५, बैतडीको सिगास गाउँपालिका, डोटीको आदर्श गाउँपालिका र बझाङका केही गाउँमा अहिले सम्म विकास हुन नसकेको स्थानीयवासी बताउँछन् ।

सरकारले औपचारिक रूपमा पश्चिम सेती परियोजनाको निर्माण अझै अगाडि बढाउन नसकेको कारण पश्चिम सेती बन्ने क्षेत्रका गाउँमा अहिलेसम्म विकासका काम हुन नसकेको आदर्श गाउँपालिका छपालीस्थित कौराडीका स्थानीयवासी टेकबहादुर देउवाले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “पश्चिम सेती बन्छ बन्छ भनेर दशकौँ बितिसक्यो तर बन्ने छाँटकाँट अहिलेसम्म देखिएको छैन, हाम्रा गाउँका विकासका काम मात्रै प्रभावित भएका छन्, हाम्रो पीडा कस्ले बुुझ्ने ।” विभिन्न राजनीतिक दलका नेताले हरेक निर्वाचनमा मुख्यरूपमा उठान गर्ने पश्चिम सेती परियोजना अहिलेसम्म आश्वासनमै बितेको स्थानीयवासीको आरोप छ। पश्चिम सेती परियोजनाको २८ वर्ष बितिसक्दा पनि निर्माणको काम भने अगाडि बढेको छैन । पश्चिम सेती बन्ने छाँटकाँट नदेखिए पनि उक्त क्षेत्रका स्थानीयवासी भने पश्चिम सेती परियोजना बन्ने आशमा जीवन जिउन बाध्य भएको आदर्श गाउँपालिका छपालीका धनबहादुर देउवाले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “पश्चिम सेती परियोजना प्रभावित क्षेत्रमा लगानी गरेपछि डुबान हुने भन्दै सरकारको लगानी रोकिएको छ, बन्ने कहिले हो अत्तो पत्तो छैन ।”

पश्चिम सेती परियोजनाको निर्माणस्थलका बासिन्दाले दशकाँै पहिले परियोजना लागू हुने सुनेका मात्रै थिएनन्, केही कम्पनीले स्थलगत प्रतिवेदनसमेत तयार पारेको उनीहरू बताउँछन् । पश्चिम सेती परियोजना शुरु हुने हल्लाले अन्य विकासबाट वञ्चित बन्नुपरेको स्थानीयवासीको दुःखेसो छ । परियोजना बन्ने हल्लाले बाटो, खानेपानी, सिँचाइ, शिक्षाजस्ता आधारभूत आवश्यकताबाट समेत स्थानीयवासी वञ्चित हुनुपरेको आदर्श गाउँपालिकाकाका नेकपाका नेता धनबहादुर नेपालीले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “पश्चिम सेती बन्ने हल्लाले गाउँमा बाटो, खानेपानी, सिँचाइ, शिक्षाजस्ता आधारभूत काम पनि हुन सकेका छैनन्, कस्ले र कहिले बनाउने हो पश्चिम सेती, अहिलेसम्म कुनै जानकारी छैन ।” यो परियोजना अहिलेसम्म नबन्दा स्थानीयवासीमा पलाएको आशा पनि मरिसकेको सञ्चारकर्मी राहरी ओझाले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “पश्चिम सेती बने सडक, बत्ती, बाटोघाटो, विद्यालय भवन, खानेपानीजस्ता विकास निर्माणका काम हुन्छन् कि भन्ने स्थानीयवासीमा आशा पलाएको थियो तरत्यो सपना सपनामै सीमित हुने भए ।”

एक वर्षअघि नेपाल विद्युत् प्राधिकरण र चीनको थ्री गर्जेज इन्टरनेशनल कम्पनीले ७५० मेगावाटको पश्चिम सेती जलविद्युत् परियोजना संयुक्त लगानीमा बनाउने सम्झौता गरेपछि यस क्षेत्रका जनतामा विकास हुने भन्दै आशा जागेको उहाँको भनाइ छ । लगानी बोर्डले स्वीकृति दिएको सम्झौतामा हस्ताक्षर भएपछि यस क्षेत्रमा काम हुने आशा पलाए पनि काम अगाडि नबढ्दा स्थानीयवासीले पुनः निराशामै बाँच्नु परिरहेको छ । परियोजना निर्माण गर्न तीन दशकअघि केही काम भएर पछि विश्राम पाएको समयमा सरकारले फेरि अर्कै चाइना कम्पनीसँंग गरेको सम्झौताले स्थानीयवासीलाई उत्साहित बनाए पनि वर्ष दिन नपुग्दै त्यो आशा पनि मरेको स्थानीयवासी बताउँछन् । करिब रु एक खर्ब ६० अर्ब लागतको बहुउद्देश्यीय आयोजनाबाट सुदूरपश्चिम प्रदेशको समृद्धिको ढोका खोलिने भएकाले पनि यसलाई विभिन्न राजनीतिक दलले वर्षौंदेखि प्रतिष्ठाको विषय बनाएका छन् ।

पश्चिम सेती परियोजनाका लागि पटकपटक विभिन्न देशका निर्माण कम्पनीसँग सम्झौता गरिए पनि परियोजना लागू हुने स्थानमा नपुग्दै सेलाउने गर्न थालेपछि अहिले उक्त क्षेत्रका स्थानीयवासी आक्रोशितसमेत बन्न थालेका छन् । पश्चिम सेती परियोजना नबनाउने भए त्यसको नाम पनि नलिन स्थानीयवासीले सबै राजनीतिक दलसँग आग्रहसमेत गरेका छन् । (रासस)

काठमाडौँ, १९ फागुन : विसं २००७ को क्रान्तिका योद्धा जननायक रामप्रसाद राईलाई राष्ट्रिय विभूति घोषणाका लागि पहल अघि बढेको छ । रामप्रसाद राई स्मृति प्रतिष्ठानले लामो समयदेखि सो माग गर्दै आएकामा रार्ईको १११ औँ जन्मयजन्तीका अवसरमा आइतबार आयोजित कार्यक्रममा स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्यामन्त्री भानुभक्त ढकालले निरङ्कुश राणा शासनविरुद्धको क्रान्तिमा मुक्तिसेनाको अगुवाइ गरी देशलाई उज्यालो बनाउन चाहने उज्यालोकर्ता राईलाई सरकारबाट राष्ट्रिय विभूति घोषणा गराउन आफूले सक्दो पहल गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नुभएको हो । राई भोजपुरका अग्रणी क्रान्ति योद्धा हुनुहुन्छ ।

पूर्वमन्त्री प्रदीप नेपालले प्रजातान्त्रिक योद्धा राईलाई सरकारले उचित सम्मान दिनुपर्ने बताउनुभयो । प्रतिष्ठानका कार्यवाहक अध्यक्ष पासाङदोर्ची शेर्पाले देशको वर्तमान उपलब्धिमा रामप्रसाद राईको सपना गाँसिएकाले सरकारले राईलाई राष्ट्रिय विभूति घोषणा गर्नुको विकल्प नरहेको जनाउनुभयो ।
कार्यक्रममा लेखक तथा अन्वेषक भोगीराज चाम्लिङले ‘प्रजातान्त्रिक योद्धा रामप्रसाद राईलाई राष्ट्रिय विभूति घोषणा गरिनुपर्ने आधार’ विषयक गोष्ठीपत्र प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । (रासस)

पोखरा, १९ फागुन : प्रजातन्त्रवादी प्राध्यापक सङ्घ वन विज्ञान अध्ययन संस्थान एकाइले पूर्णकालीन क्याम्पस प्रमुख नियुक्ति गर्न माग गरेको छ । वन विज्ञान अध्ययन संस्थान पोखरा क्याम्पसमा विगत दुई वर्षदेखि रिक्त पूर्णकालीन क्याम्पस प्रमुखको नियुक्तिलाई अड्काएर अधिकारको दुरुपयोग गर्दै मनोमानीरुपमा तीन÷तीन महिने क्याम्पस प्रमुख नियुक्ति गरिँदा क्याम्पसको समग्र शैक्षिक वातावरणमा नै असर पुगिरहेको भन्दै सङ्घले उक्त माग गरेको हो ।

क्याम्पसको प्राज्ञिक गरिमालाई उचो बनाउन राजनीतिक आस्था र व्यक्तिगत स्वार्थबाट माथि उठेर विधि र प्रक्रिया सङ्गतरुपमा विषय विज्ञता, वरिष्ठता, प्रशासनिक दक्षताजस्ता कुरालाई ख्याल गर्दै तत्कालीन पूर्णकालीन क्याम्पस प्रमुख नियुक्त गर्न आफूहरूले माग गरेको सङ्घका सभापति राजन सुवेदीले जानकारी दिनुभयो । उपकुलपति स्वयंले गर्नुभएको १५ बुँदे प्रतिबद्धताका साथै विश्वविद्यालयलाई सेन्टर अफ एक्सलेन्स बनाउने उद्देश्य पूरा गर्न पनि राजनीतिक आस्था र व्यक्तिगत स्वार्थभन्दा माथि उठ्न सङ्घले आग्रह गरेको छ । (रासस)

जविराज, १९ फागुन : सप्तरीको राजविराजस्थित गजेन्द्र नारायण सिंह अस्पतालमा सञ्चालन हुँदै आएको भिडियो एक्सरे सेवा ठप्प हुँदा सेवाग्राही मर्कामा परेका छन् । अस्पतालमा भिडियो एक्सरे मेसिन छ तर प्रयोगमा ल्याउने जनशक्ति अभावका कारण सेवा नै बन्द छ । भिडियो एक्सरे सेवाका लागि अस्पतालमा एकजना रेडियोलोजिष्ट डाक्टरको दरबन्दी छ । दरबन्दी अनुसार डाक्टर नहुँदा यहाँका नागरिकले अस्पतालबाट सहज र सुलभ सेवा पाउन सकेका छैनन् ।

अस्पतालमा भिडियो एक्सरे सेवा बन्द हुँदा निजी क्लिनिकमा महँगो शुल्कमा भिडियो एक्सरे गर्न बाध्य रहेको बिरामीले गुनासो गर्छन् । भिडियो एक्सरे विभागका (कन्सल्टेन्ट रेडियोलोजिष्ट) डाक्टर विकासकुमार साहले आफ्नो जागीरको अवधि म्याद थप नगरेकाले एक्कासि सेवा बन्द गरेर छोडेपछि यहाँको भिडियो एक्सरे नै पूर्णरुपमा बन्द भएको अस्पतालका एक कर्मचारीले जानकारी दिएका छन् । भिडियो एक्सरे विभागका (कन्सल्टेन्ट रेडियोलोजिष्ट) डाक्टर साहको गत पुसमा नै करार अवधि म्याद सकिएपछि भिडियो एक्सरे सेवा बन्द भएको अस्पताल प्रशासनले जनाएको छ ।

उहाँको म्याद थप नभएपछि सो सेवा विगत दुई महिनादेखि पूर्णरुपमा बन्द हँुदा सेवाग्राही मर्कामा परेका हुन् । भिडियो एक्सरे सेवा बन्द हँुदा अस्पतालमा जचाउन आउने बिरामीले महँगो शुल्क तिरेर बाहिर सेवा लिन बाध्य भएको सेवाग्राही बिनाइ तिवारीले बताउनुभयो । अस्पतालको भिडियो एक्सरे विभागका (कन्सल्टेन्ट रेडियोलोजिष्ट) डाक्टर साहको म्याद थप र उहाँको ठाउँमा अर्को डाक्टर ल्याउने समयमा पहल नगरेकाले अहिले अस्पतालमा आउने बिरामी उचित सेवा लिनबाट वञ्चित भइरहेको उहाँले गुनासो छ ।

अस्पतालका लेखाशाखाकाअनुसार भिडियो एक्सरे सञ्चालन भइरहँदा अस्पताललाई दोब्बर राजश्व उठ्ने गरेको थियो तर विगत दुई महिनादेखि सो सेवा बन्द भएपछि राजस्व पनि प्रभावित हुने गरेको पाइएको छ । मङ्सिर महिनामा रु ११ लाख ५५ हजार ११९ राजश्व सङ्कलन गरेको सो अस्पतालले भिडियो एक्सरे सेवा बन्द भएपछि माघ महिनामा रु पाँच लाख २७ हजार ६९७ मात्र राजश्व असुली भएको जनाएको छ । (रासस)

चिप्लेढुङ्गा, १९ फागुन : सामाजिक सञ्जालको दुरुपयोगले सामाजिक अपराध बढिरहेको भन्दै जिल्ला प्रहरी कार्यालय कास्कीले यसको न्यूनीकरणका लागि साइबर अपराधसम्बन्धी सचेतना अभियानलाई विशेष प्राथमिकतामा राखेको छ । समुदाय साझेदारी अभियानअन्तर्गत १२ वटा विषयलाई प्राथमिकतमा राखेर अभियान सञ्चालन गरिरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय कास्कीले साइबर अपराधलाई दोस्रो नम्बरको प्राथमिकतामा राखेको हो । लागुऔषध पहिलो र साइबर अपराधलाई दोस्रो नम्बरमा राखेर अभियानलाई तीव्रता दिएको कास्कीका प्रहरी प्रमुख दानबहादुर कार्कीले बताउनुभयो । यसैगरी सडक सुरक्षा एवं सवारी सचेतना, लैङ्गिक सचेतना, मानव बेचबिखनलगायत १२ विषयलाई प्राथमिकतामा राखेर अभियान नै सञ्चालन गरिएको उहाँले बताउनुभयो । प्रहरी प्रमुख कार्कीले महिनामा झण्डै ४५÷५० वटा उजुरी जिप्रकामा आउने गरेको छ । तीमध्ये अधिकाँश लागुऔषध र साइबर अपराधसंग सम्बन्धीत रहेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “अधिकांश फेसबुक म्यासेन्जरबाट गालीगलौज, डर धम्की, सेक्सुयल ह्यारासमेण्ट, राम्रो सम्बन्ध रहँदा गोप्य च्याट सम्बन्ध बिग्रिएपछि बाहिर ल्याइदिने भन्दै गरिने ब्लाकमेलिङ गर्ने गरेकोलगायत विषयमा उजुरी आउने गरेको छ ।”

नेपालमा काठमाडौँबाहेक अन्यत्र साइबर अपराध सम्बन्धीे मुद्दा दर्ता गर्न नमिल्ने र साइबर अपराध जाँच्ने डिजिटल फरेन्सिक पनि नभएकाले यससम्बन्धी मुद्दा काठमाडौँ अदालतमा मात्र दर्ता गरिने बताइएको छ । कास्कीमा आएका उजुरीलाई गहिरो अनुसन्धान र पर्याप्त प्रमाणलाई हेरेर मुद्दा चलाइने पनि उहाँले बताउनुभयो । प्रहरी प्रमुख कार्कीका अनुसार आव २०७६÷७७ मा आधा दर्जन मुद्दा यहाँबाट काठमाडौँ अदालतमा दर्ता भएका छन् । जिल्ला प्रहरी कार्यालय कास्कीका प्रवक्ता राजकुमार केसीले अभियानलाई प्रभावकारी बनाउन समुदायको साझेदारीमा हरेक वडा, टोल, पालिका, महानगर, जिल्लामा समिति बनाएर सचेतना अभियान सञ्चालन गरिएको बताउनुभयो । प्रत्येक महिना ३० भन्दाबढी स्कूल कलेजमा यो अभियान सञ्चालन गर्दै आएको र अहिलेसम्म ७०० भन्दा बढी कक्षामा यो कार्यक्रम सञ्चालन गरिएको उहाँको भनाइ छ । अभियानका कारण आम नागरिक सचेत भएपछि पछिल्लो समयमा यस सम्बन्धी उजुरी दिनेको सङ्ख्या पनि बढ्दै गएको उहाँले जानकारी दिनुभयो ।

सामुदायिक सेवा केन्द्र बैदामका अध्यक्ष मीना भट्टराईले सामाजिक सञ्जालको बढ्दो प्रभाव र यसको उपयोगभन्दा दुरुपयोग हुँदै गएको सन्दर्भमा स्कूल कलेजका विद्यार्थीलाई यसबाट कसरी जोगिनेका साथै यसको दुरुपयोग गर्दा हुने कानूनी सजायको बारेमा कार्यक्रम गर्दै आएको बताउनुभयो । भट्टराईले सेवा केन्द्रको आफ्नो क्षेत्राअधिकारभित्र पर्ने स्कूलमा यो अभियानका कार्यक्रम गरिएको बताउनुभयो । (रासस)

विराटनगर, १९ फागुन : औषधि व्यवस्था विभागले सर्वसाधारणको ज्यानमा खेलवाड हुने गरि औषधि पसलमा म्याद गुज्रेका औषधि बिक्री वितरणका लागि राखिएको अवस्थामा फेला पारेको छ। विभागले आइतबार विराटनगरमा गरेको अनुगमनका क्रममा म्याद गुज्रेका औषधि बरामद गरेको हो । विराटनगर महानगरपालिका–९ न्यूरो हस्पिटल अगाडि सञ्चालित फ्रेन्डसिप फार्मेसीबाट म्याद गुज्रेका विभिन्न १५ प्रकारका १३९ परिमाणको औषधि फेला पारेको विभागका निमित्त कार्यालय प्रमुख दीपेन्द्र खड्का जानकारी दिनुभयो ।

फार्मेसीका सञ्चालक विकास मण्डलले नष्ट गर्नका लागि छुट्टै कोठामा राखेको औषधि विभागले बरामद गरेको बताउनुभयो । यसैगरी अनुगमनका क्रममा आँगन फार्मेसीका सञ्चालक जयकुमार पुलामी मगरलाई नियन्त्रणमा लिएको छ । प्राविधिक नराखी औषधि बिक्री वितरण गरेको आरोपमा उहाँलाई नियन्त्रणमा लिएको विभागले जनाएको छ ।(रासस)

भीमदत्तनगर, १९ फागुन : सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले कोरोना भाइरसको सम्भावित लक्षण जाँचका लागि सुदूरपश्चिमका सात स्थानमा हेल्थ डेस्क स्थापना गरेको छ । कोरोना भाइरसको सम्भावित लक्षण जाँचका लागि दार्चुला, बैतडी, कैलाली र कञ्चनपुर गरी सात स्थानमा आवश्यक प्रविधिसहित स्वास्थ्यकर्मीको टोली परिचालन गरेको सामाजिक विकास मन्त्रालयले जनाएको छ । मन्त्रालयका प्रवक्ता हेमराज खड्काले पश्चिमी सीमानाका र गेटा विमानस्थलमा आवतजावत गर्ने यात्रुको स्वास्थ्य जाँच थालिएको बताउनुभयो ।

“दार्चुला र बैतडीमा नेपाल–भारत सिमाना र कञ्चनपुरको गड्डाचौकी नाकामा डेस्क सञ्चालनमा आएको छ”, प्रवक्ता खड्काले भन्नुभयो, “गेटा विमानस्थल, धनगढीको नाका र कैलालीको खङ्ग्रोला नाकामा स्वास्थ्यकर्मीको टोली खटिएर जाँच थालेको छ ।”

उहाँले सुदूरपश्चिममा जाँच गर्दा हालसम्म कसैलाई पनि कोरोनाको सम्भावित लक्षण नदेखिएको जानकारी दिनुभयो । सामाजिक विकास मन्त्रालयले गत माघको तेस्रो साता कोरोना भाइरस प्रतिकार्य तयारीका लागि नीतिगत निर्णयसमेत गरेको थियो । सुदूरपश्चिममा रहेका सरकारी तथा गैरसरकारी अस्पतालमा जाँचका लागि तयारी योजनासमेत बनाउन पहल भएको छ । त्यसैगरी कञ्चनपुरको गड्डाचौकी सीमा क्षेत्रमा तैनाथ भारतीय सुरक्षा निकायले पनि नेपालबाट भारत जाने सर्वसाधारणलाई मास्क लगाउन अनिवार्य गर्नुका साथै सीमामा शङ्कास्पद लक्षण देखिए स्वास्थ्य जाँचसमेत गर्दै आएको छ । (रासस)

म्याग्दी, १७ फागुन: म्याग्दीको बेनीमा दूध प्रसोधन उद्योग सञ्चालनमा आएको छ । धौलागिरि डेरी उद्योगले औपचारिक क्षेत्रमा उत्पादन हुने दूधलाई संकलन गरी दूध कम उत्पादन हुने स्थानमा पठाउनका लागि दूध प्रसोधन उद्योग सञ्चालनमा ल्याएको हो । दूध प्रसोधन उद्योग सञ्चालनमा आएपछि उपभोक्ताले अब स्वच्छ र गुणस्तरीय दूध उपभोग गर्न पाउनुका साथै खपत नभएको दूध बिक्री नहुने समस्याबाट यहाँका कृषकले मुक्ति पाएका छन् । गण्डकी प्रदेशको पशु विज्ञ तथा मत्स्य विकास निर्देशनालयको सहयोगमा दूध प्रसोधन उद्योग सञ्चालन गरेको सञ्चालक वीरेन्द्र उपाध्यायले बताउनुभयो । रु २८ लाखको लगानीमा स्थापित उद्योगमा जडित उपकरण खरिदमा निर्देशनालयले चालीस प्रतिशत अनुदान उपलब्ध गराएको उहाँले जानकारी दिनुभयो । किसानले उत्पादन गरेको दूध प्रसोधन गरेर विभिन्न दूग्धजन्य पदार्थ उत्पादन गर्न सकिने सञ्चालक उपाध्यायले बताउनुभयो । ‘‘दूधमा मिसावट भएको छ वा छैन ? कुन तत्व कति प्रतिशतमा छ भन्ने सबै परीक्षण गर्न सकिन्छ,’’ उहाँले भन्नुभयो ‘‘गुणस्तरीय दूध बिक्रीका साथै दूग्धजन्य पदार्थ उत्पादन गर्न सकिन्छ ।’’

उद्योगमा एक घण्टा दूध चिस्याएपछि ७५ घण्टासम्म सुरक्षितरुपमा भण्डारण गर्न सकिन्छ । म्याग्दीमा यसअघि यस्तो सुबिधा थिएन् । उद्योगमा दूधको गुणस्तर परीक्षण गर्ने अत्याधुनिक एनालाइजर मेसीनसमेत जडान गरिएको छ । प्याकेजीङ गर्ने उपकरण पनि छ । पासराइजीङ, आइक्रिम, मिल्क क्यान, क्रिम सेपरेटर, पनिर बनाउने मेसिन पनि उद्योगमा राखिएको छ । किसानले ल्याएको दूध पाइपमार्फत उद्योगको क्यानमा खनाउन सकिन्छ । उद्योगको क्षमता ५०० लिटरको हो । गण्डकी प्रदेश सरकारको सहयोगमा बेनीकै दोभान कृषि सहकारी संस्थाले मङ्गलाघाटमा पनि दूध सङ्कलन तथा प्रसोधन उद्योग सुरु गरेको अध्यक्ष अमृतादेवी बानियाले बताउनुभयो ।

खपत नभएको दूधलाई प्रसोधन गरेर घीउ, पनिर, दही र छुर्पी बनाउने सञ्चालक उपाध्यायले बताउनुभयो । दैनिक तीन हजार लिटर दूध खपत हुने बेनीमा जिल्लाका कृषकले दुई हजार लिटरको हाराहारीमा आपूर्ति गर्दै आएका छन् । पछिल्लो समय बेनी आसपासका क्षेत्रमा व्यवसायिक गाईभैँसीपालन गर्ने कृषकको सङ्ख्या बढेसँगै दूधलाई बजारको समस्या थियो । प्रसोधन उद्योग सञ्चालन भएपछि बिक्री र खपत नभएको दूध बोकेर घर फर्कनुपर्ने समस्या हट्ने कृषक सुरेश ढुङ्गानाले बताउनुभयो ।

पहाडी जिल्ला म्याग्दीमा व्यावसायिक गार्ईभैँसीपालनमा कृषकको आकर्षणसँगै दूध उत्पादन बढ्दै गएको छ । बेनी नगरपालीकाको अर्थुङ्गे, सिङ्गा, घतान, पात्लेखेत, मङ्गला गाउँपालिकाको बाबियाचौर, बरङ्जा, अर्मन, रघुगङ्गा गाउँपालिकाको पिप्ले र अन्नपूर्ण गाउँपालिकाको पाउद्धार, घारका कृषकले दूध उत्पादनका लागि उन्नत जातको गार्ईभैँसी पालेका छन् । विश्व स्वास्थ्य संघका अनुसार एक जना व्यक्तिले एक दिनमा २ सय ५० एमएल दूध उपभोग गर्नुपर्छ । नेपालको सन्दर्भमा हेर्दा एक जना व्यक्तिले प्रतिवर्ष कम्तिमा ९२ लिटर दूध उपभोग गर्नुपर्ने देखिन्छ । नेपालमा उत्पादन हुने दूधका आधारमा एक व्यक्तिले करिब ७२ लिटर वार्षिक दूध उपभोग गर्छन् । अहिले नेपालमा प्रतिव्यक्ति वार्षिक २० लिटर दुध अपुग भइरहेको बताइएको छ ।

नेपालमा गाईको वार्षिक न्यूनतम १४ प्रतिशत र भैँसीले २६ प्रतिशत दूध उत्पादन हुने गरेको छ । यसरी गाईको वार्षिक ६ सय २७ लिटर दूध र भैसीको ८ सय ९३ प्रतिशत दूध उत्पादन हुने गरेको राष्ट्रिय दूग्ध विकास बोर्डले जनाएको छ । (रासस)

बलेवा, १७ फागुन : प्रधानन्यायाधिश चोलेन्द्र शमशेर जबराले न्यायालयको सुधारका लागि बनेको पञ्चवर्षीय रणनीतिक योजना कार्यान्वयनको चरणमा प्रवेश गरेको बताउनुभएको छ । आपूले प्रधानन्यायाधिश हुनुपूर्व संसदीय सुनुवाइको समयमा गरेका प्रतिबद्धता पूरा गर्ने क्रममा न्यायालयमा सुधारका लागि बनाउने भनिएको रणनीतिक योजना तयार गरेर कार्यान्वयन गर्न लागिएको उहाँले जानकारी गराउनुभयो । जिल्ला अदालत बागलुङको नवनिर्मित भवनको आज उद्घाटन गर्दै उहाँले सबै नेपालीको न्यायमा पहुँच विस्तारका लागि आपूmले योजना बनाइरहेको बताउनुभयो । न्यायालयमा सुशासन कायम गर्न कुनै कसर बाँकी राख्न नहुने भन्दै उहाँले न्यायालयले दिने सेवा सर्वसाधारणलाई मान्य हुनुपर्नेमा जोड दिनुभयो ।

पछिल्लो समय सर्वोच्च अदालतले सातामा दुई पटक अतिरिक्त इजलाश सञ्चालन गरेर न्याय सम्पादनलाई थप प्रभावकारी र द्रूत बनाएको उहाँको भनाइ थियो । न्यायालयले समयमा निर्णय दिन नसकेका कारण कोही कसैले पनि दुःख पाउन नहुने भन्दै उहाँले सकेसम्म द्रुत न्याय सम्पादनका लागि सर्वोच्च अदालत तयार रहेको बताउनुभयो । “हामी श्रव्यदृष्य माध्यमबाट न्याय सम्पादनलाई थप पारदर्शी बनाउँदै आएका छौं”, उहाँले भन्नुभयो, “देशभरीका न्यायालय प्रविधिमैत्री बन्ने छन्, सोहीअनुसारका फैसला सबैका सर्वमान्य हुन्छन् ।” पुराना मिसिललाई इलेक्ट्रोनिक माध्यममा सङ्ग्रहित गर्दा खोजी गर्न र भण्डारण गर्न सहज हुने भएकाले मिसिलको तस्विर बनाएर विद्युतीय माध्यममा सङ्ग्रहित गर्ने काम भइरहेको उहाँले बताउनुभयो ।

“आगामी साउन १ गतेदेखि देशभका २५ जिल्ला अदालतमा यो काम सुरु हुन्छ”, उहाँले भन्नुभयो, “न्यायिक सुशासन कायम गर्न यो महत्वपूर्ण हुनेछ ।” न्याय, सुशासनका लागि सर्वोच्च अदालतले अनुगमन र नियमनको कामलाई प्राथमिकताका साथ अघि बढाएको समेत उहाँले बताउनुभयो । रु सात करोड ५५ लाख ५६ हजार लागतमा निर्माण गरिएको भवनको तत्कालिन प्रधानन्यायाधिश कल्याण श्रेष्ठले शिलान्याश गर्नुभएको थियो । चार रोपनी तीन आना जमिनमा बनेको तीनतले भवनमा २७ कोठा छन् । विसं २०७१ मा सुरु भएर २०७४ मा सकिने भनिएको भवन दुई पटक म्याद थप गरी २०७६ मा निर्माण सम्पन्न भएको थियो ।
(रासस)

काठमाडौँ, १७ फागुन : रानीपोखरीस्थित पुरानो स्थलमा अत्याधुनिक नयाँ भवन त ठडिएको छ तर सर्ने टुङ्गो नहुँदा दरबार हाइस्कुल (भानु माध्यमिक विद्यालय) का विद्यार्थी अझै प्रदर्शनीमार्गस्थित अस्थायी भवनमा पढिरहेका छन् । प्रदर्शनीमार्गको वाल्मिकी क्याम्पसको खाली ठाउँमा निर्मित अस्थायी भवनमा भानु माविका मात्र होइन संस्कृत माविका विद्यार्थी पनि पढ्छन् । नेपाली विद्यालय शिक्षाको एक धरोहर ऐतिहासिक दरबार हाइस्कुल विद्यार्थी सङ्ख्या घट्दो छ तर कक्षाकोठाको अभावमा कूल १५० विद्यार्थीलाई पनि भानु माविले बिहानी र दिवा सत्रमा गरी पढाइरहेको छ । ती विद्यार्थीका लागि १८ शिक्षक खटिएका छन् । शिक्षक, विद्यार्थी र अभिभावकको ध्यान अहिले छिमेकी चीनतिर खिचिएको छ ।

गोरखा भूकम्पमा क्षतिग्रस्त सो भवन निर्माणका लागि सहयोग गरिरहेको चीन सरकारले निर्माण सम्पन्नको प्रमाणपत्र र हस्तान्तरणको साइत कहिले जुराउँला भन्नेमा उनीहरुको चासो हुनु स्वभाविक हो । सो विद्यालयमा स्थानीय विद्यार्थी भने थोरै छन् । शहरी क्षेत्रका अभिभावकका छोराछोरी निजी विद्यालयमा पढ्ने भएकाले यस्ता पुराना र सामुदायिक विद्यालयमा काठमाडौँ बाहिरका जिल्लाबाट विभिन्न पेशा, व्यवसायका लागि यहाँ आई अस्थायी बसोबास गर्ने अभिभावकका छोराछारी पढ्छन् । सायद पहुँचवाला अभिभावकको कमीले होला राजधानीको मुटुमा रहेको यस विद्यालयबारे नीतिगत तहमा खासै चाँसो दिइन्न । विद्यालयले सरकारी नीतिको पालना गर्नै विद्यार्थीसँग कुनै शुल्क लिँदैन । गुणस्तरको छनक दिन र निजी विद्यालयका विद्यार्थी आकर्षित गर्न कक्षा १ देखि ५ सम्म अङ्ग्रेजी माध्यम पनि चलाएको छ । शिक्षकले अतिरिक्त समय दिए पनि विद्यार्थी सङ्ख्या वृद्धि हुन सकेको छैन । विद्यार्थी सङ्ख्या वृद्धि नहुनुमा भवनको अभाव पनि मानिएको छ ।

चीनको वुहान प्राप्तमा कोरोना भाइरसको सन्त्रास नआएको भए यतिबेला सम्भवतः दरबार हाइस्कुलको नयाँ भवनमा विद्यार्थी पसिसकेका हुने थिए । चीनको साङ्घाइ कन्स्ट्रक्सनले गत मङ्सिरमै विद्यालयको भवन निर्माण सम्पन्न गरिसक्ने जनाएको थियो । कोरोना भाइरसको प्रभावले अन्तिम अनुगमनका लागि चीनबाट आउने टोली र केही सामान रोकिएको विद्यालयका प्रधानअध्यापक अखिलेष आजादले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “मिति सारेर यही फागुनभित्र हामी सर्ने भनेका थियौँ, अब त्यो पनि टर्ने भयो ।” नवनिर्मित भवनमा हस्तान्तरण नभएसम्म शिक्षक, विद्यार्थी वा अन्य पक्षलाई निर्माण पक्षले भित्र प्रवेश नदिने भएकाले प्रधानाध्यापक आजादलाई आफ्नो विद्यालय भवन कस्तो बन्यो भन्ने एक प्रकारको खुल्दुली पनि छ ।

सो कम्पनीले ‘टर्न कि मोडेल’ मा रु ८५ करोडको लागतमा जम्मा १९ महिनामा भवन निर्माण सकाउने गरी १०० कामदार खटाएको थियो । नौ रोपनी जग्गामा निर्मित नयाँ भवनमा चार तला र ४० कक्षाकोठा छन् । भवनको नक्सा ‘चाइना एभिएसन प्लानिङ एण्ड डिजाइनिङ इन्स्टिच्युट’ ले तयार गरेको थियो । उक्त ढाँचामा विद्यालय पुनःनिर्माणमा सहयोग गर्नेमा चीनका साथै नर्वे र युएसएड छन् । यस विधिमा दातृ निकायकाले आफ्नै स्रोत र साधनमा विद्यालय बनाइ हस्तान्तरण गर्छन् । विसं २०७२ को गोरखा भूकम्पले पूर्णरूपमा क्षतिग्रस्त सो विद्यालयको पुनःनिर्माण कार्यको शिलान्यास २०७५ साउन १८ गते गरिएको थियो । विसं १९१० मा राणा परिवारका छोराछोरी पढाउन तत्कालीन प्रधानमन्त्री जङ्गबहादुर राणाले सो विद्यालय स्थापना गर्नुभएको थियो ।

राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरण, केन्द्रीय कार्यान्वयन एकाइ (शिक्षा)का आयोजना निर्देशक चूडामणी पौडेलका अनुसार सो भूकम्पबाट सात हजार ९२३ विद्यालय क्षतिग्रस्त भएकामा हाल करिब ७० प्रतिशत विद्यालय पुनःनिर्माण भइसकेका छन् । यसमध्ये अनुमानित १० प्रतिशत विद्यालय गैरसरकारी क्षेत्रले बनाएका छन् । समुदायस्तरमा बनाइका विद्यालय भवन भने छिटो तयार भएका छन् । भारत सरकार, एशियाली विकास बैंक, जापान सहयोग नियोग (जाइका) लगायतले विकास साझेदारामार्फत वैदेशिक स्रोत दिइ विद्यालय पुनःनिर्माणको अर्काे ढाँचामा पनि काम भइरहेको छ । यसमा नेपाल सरकारको खरिद नियमावलीअनुसार निर्माण व्यवसायी छनोट हुन्छ तर ‘टर्क कि मोडेल’ मा सहयोग गर्ने पक्षले सबै जिम्मा लिन्छ । (रासस)

अर्घाखाँची, १७ फागुन : नेकपाका केन्द्रीय सदस्य तथा युवासङ्घका इञ्चार्ज महेश बस्नेतले केही बुँदा परिमार्जन गरेर मिलेनियम च्यालेञ्ज कर्पोरेशन (एमसिसी) पारित हुने बताउनुभएको छ । आज यहाँ आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा उहाँले भन्नुभयो, “एमसिसीका बारेमा नेकपाको प्रष्ट धारणा छ । यो जनता र राज्यका पक्षमा भएकाले यसलाई पास गर्नुपर्छ । ” पूर्वमन्त्रीसमेत रहेका नेता बस्नेतले देशलाई समृद्धि बनाउने पक्षमा वर्तमान सरकार लागेको बताउँदै नयाँनयाँ योजनाका साथ सरकार अगाडि बढेको र सरकारको गतिविधि देखेर प्रतिपक्ष आत्तिएको आरोप लगाउनुभयो ।

गोकुल बाँस्कोटाको अडियो प्रकरणबारे पत्रकारद्वारा सोधिएको एक प्रश्नको जवाफमा उहाँले दोषी भएमा कोही उम्किन नसक्ने बताउनुभयो । नेता बस्नेतले अन्तर्राष्ट्रियस्तरमै चलेको कमिसनका बारेमा अहिलेसम्म कानून नबनेको र कानून बनाएर अघि बढ्नुपर्नेमा जोड दिनुभयो । युवासङ्घका संयोजक रामप्रसाद सापकोटाले कम्युनिष्ट पार्टीको एकतापछि बनेको नेकपाले जनताको अभिमतअनुसारनै काम गर्ने बताउनुभयो । (रासस)

नुवाकोट, १७ फागुन : नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा)का वरिष्ठ नेता झलनाथ खनालले पार्टीको सचिवालयले गरेको निर्णय सबैले मान्नुपर्ने बताउनुभएको छ । विदुरमा आज प्रेस सङ्गठन नेपालले आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा नेता खनालले पार्टीको सचिवालयले गरेको निर्णयमा सबैले मान्नुको विकल्प नभएको बताउनुभएको हो । सञ्चारकर्मीले पार्टी सचिवालयले वामदेव गौतमलाई राष्ट्रियसभामा मनोनीत गर्न गरेको निर्णयलाई प्रधानमन्त्री केपी ओलीले अस्वीकार गरेको भन्ने विषयमा सोधेको प्रश्नको जवाफ दिँदै पूर्वप्रधानमन्त्रीसमेत रहनुभएका खनालले भन्नुभयो, “पार्टीको निर्णय सबैले मान्नुपर्छ, प्रधानमन्त्रीले मान्नु नपर्ने, अरुले मान्नुपर्ने हुँदैन, पार्टीको निर्णयभन्दा बाहिर कोही जान पाउँदैन ।”

उहाँले पार्टी एकतामा कहीँकतै आँच आउन नदिनेसमेत बताउनुभयो । उहाँले पार्टी फुट्छ भनेर अरु दलले भनिरहेका छन् भने त्यो केवल दिवास्वप्न मात्र भएको बताउनुभयो । “पार्टी एक ढिक्का भएर अघि बढ्छ, पार्टीलाई कसैको स्वार्थले फुटाउन सक्दैन”, उहाँले भन्नुभयो । नेता खनालले एमसिसी अहिलेकै अवस्थामा पारित हुन नहुने दोहो¥याउनुभयो । एमसिसी सच्याएर अघि बढ्दा मात्र नेपालको हितका लागि हुने उहाँले बताउनुभयो । (रासस)

काठमाडौँ, १७ फागुन : संस्कार समाज नेपालले सार्वजनिक सवारी साधनबाट हुने फोहरलाई नियन्त्रण गर्न ५०० ‘डस्बिन’ वितरण गरेको छ । ‘असल संस्कार सिकौँ÷सिकाऔँ, आफ्नो देश आफैँ बनाऔँ’ भन्ने मूल नारा बोकेको समाजले घान्द्रुक समाज हङ्कङको सहकार्यमा आज नयाँ बसपार्कबाट उपत्यकाका विभिन्न जिल्लामा आवतजावत गर्ने सार्वजनिक सवारी साधनलाई ‘डस्बिन’ वितरण गरेको हो । समाजका अध्यक्ष पशुपति गुरुङ समाज र देशको विकासका लागि असल संस्कार आवश्यक रहेको बताउनुहुन्छ । “व्यक्ति व्यक्तिमा असल संस्कारको विकास भएमात्र देशको विकास हुन्छ”, उहाँ भन्नुहुन्छ । संस्कार समाजले यसभन्दा अगाडि नयाँ बसपार्कबाट देशका विभिन्न क्षेत्रमा आवतजावत गर्ने एक हजार सार्वजनिक सवारी साधनलाई जनचेतनामूलक अडियोसहितका पेनड्राइभ वितरण गरेको थियो । नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासङ्घका महासचिव सरोज सिटौला सार्वजनिक सवारी साधनलाई सफा राख्नुपर्ने बताउनुहुन्छ । “लाखौँ व्यक्ति सार्वजनिक सवारी साधन चढ्ने भएकाले यसलाई सफा राख्नु सबैको दायित्व हो”, उहाँ भन्नुहुन्छ ।

घान्द्रुक समाज हङ्कङका प्रतिनिधि विशु सम ‘समृद्ध नेपाल’ निर्माणका लागि समाजले सहयोग गरेको बताउनुहुन्छ । नयाँ बसपार्क सञ्चालन गरेको ल्होत्से बहुद्देश्यीय प्रालीका अध्यक्ष दीपक कुँवरले फोहररहित नयाँ बसपार्क निर्माणका लागि संस्कार समाज नेपालले डस्बिन वितरण गरेर राम्रो कामको थालनी गरेको बताउनुभयो । विसं २०७४ मा स्थापना भएको समाजले सरसफाइका साथै जनचेतनामूलक र सामाजिक काम गर्दै आइरहेको छ । (रासस)

सिमकोट, १७ फागुन : हुम्लाको चङ्खेली गाउँपालिकामा एक महिनादेखि टेलिफोन सेवा अवरुद्ध बनेको छ । टेलिफोन अवरुद्ध हुँदा यहाँका स्थानीयवासी सञ्चारसेवाबाट बञ्चित भएका छन् । चङ्खेली गाउँपालिका–६ स्थित मेल्छामको मासिधारामा रहेको नेपाल टेलिकमको टावर बिग्रिएपछि सञ्चार सेवा अवरुद्ध बनेको हो । माघ ८ गतेदेखि अवरुद्ध बनेको टेलिफोन सेवा मर्मत नहुँदा स्थानीय टेलिफोन सेवाबाट वञ्चित भएका हुन् । टेलिफोन सेवा अवरुद्ध हुँदा मेल्छाम, दार्मा, पुमा, मासिधारालगायत गाउँका स्थानीयवासी सञ्चार सेवाबाट बञ्चित बनेको दार्माका सपना ऐडीले बताउनुभयो । टेलिकमका प्राविधिक आएर मर्मत गर्न खोज्दा मर्मत हुन नसकेर उनीहरु फिर्ता गएको ऐडीले बताउनुभयो ।

गाउँबाट टाढा रहेका आफन्तसँग सम्पर्क हुन नसकेको स्थानीयवासीले गुनासो गरेका छन् । “एक महिना भयो, आफन्तजनसँग कुराकानी गर्न सकिएको छैन । कतिपय कामका लागि हिँडेर एक गाउँबाट अर्को गाउँ जानुपर्ने बाध्यता छ । यससम्बन्धी नेपाल टेलिकमलाई जानकारी गराएको भए पनि अहिलेसम्म मर्मतसम्भार गरिएको छैन् ।”

गाउँमा टेलिफोन सेवा अवरुद्ध हुँदा वल्र्डलिङ्कबाट सामाजिक सञ्जालमा जोडिने गरेको यहाँका स्थानीयवासी बताउँछन् । यस्तै जिल्लाको तल्लो भेगमा रहेको अदानचुली गाउँपालिकामा टेलिफोनमा समस्या देखिएको छ । मोबाइलमा नेटवर्क देखाउने गरे तापनि फोन नलाग्ने र फोन गर्न खोज्दा काटिने गरेको स्थानीयवासी कुसुम बुढाले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “एक महिनादेखि टेलिफोनले काम गरिरहेको छैन जिल्ला बाहिर रहेका आफन्तसँग फोनमा राम्रोसँग कुराकानी हुन पाएको छैन ।”(रासस)

कास्की, १७ फागुन : गृहमन्त्री रामबहादुर थापाले विगतका तुलनामा देशमा शान्ति सुरक्षा तथा सुशासन कायम हुँदै गएको बताउनुभएको छ । गृह मन्त्रालय र गण्डकी प्रदेशको आन्तरिक मामिला तथा कानून मन्त्रालयले संयुक्तरुपमा आयोजना गरेको प्रदेशस्तरीय सुरक्षा गोष्ठीलाई आज पोखरामा सम्बोधन गर्दै उहाँले सरकारको मात्र दाबी नभई अन्तर्राष्ट्रिय सङ्घसंस्थासमेतले विगतको भन्दा सुशासनमा राम्रो भएको निष्कर्ष निकालेको उल्लेख गर्नुभयो । उहाँले कालापानी, लिम्पियाधुरा र लिपुलेकलाई समेटेर नेपालसमेतले आफ्नो नक्सा छिट्टै सार्वजनिक गर्ने तयारी गरेको बताउँदै भारतसँग भूमि फिर्ताका लागि सचिवस्तरीय छलफल तथा कूटनीतिक पहल भइरहेको जानकारी गराउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “हाम्रातर्फबाट समेत नेपाली भूमि फिर्ताका लागि कूटनीतिक लविङ जारी राखेका छौँ, नेपालको सम्पूर्ण भूमि समेटेर नक्सा छाप्ने प्राविधिक काम सम्पन्न भएको छ, त्सलाई छिट्टै सार्वजनिक गर्दछौँ ।”

सरकारले सीमामा रहेका ८७ चेकपोष्टलाई बढाएर १०४ पु¥याएको बताउँदै उहाँले यस वर्षभित्रमा २०० भन्दाबढी पु¥याउने र नेपालको उत्तरी नाकासमेतमा चेक पोष्ट वृद्धि गर्ने लक्ष्य रहेको स्पष्ट पार्नुभयो । सरकारले चालू आर्थिक वर्षलाई विकासको प्रारम्भिक वर्षका रुपमा मानेर आवश्यक नीतिगत र कानूनी व्यवस्था गरेकाले देश विकासको गतिमा अघि बढ्ने उहाँको भनाइ छ ।

गृहमन्त्री थापाले पार्टीका उपाध्यक्ष वामदेव गौतमलाई राष्ट्रियसभामा लैजाने पार्टी सचिवालयको निर्णयलाई मन्त्रिपरिषद्ले कार्यान्वयनमा लैजाने तथा पार्टीमा बहस हुनु स्वभाविक रहे पनि कुनै पनि विवाद नरहेको स्पष्ट पार्नुभयो । गोष्ठीमा प्रदेश सरकारका प्रतिनिधिसहित नेपाल प्रहरी, सशस्त्र तथा नेपाली सेना गरी तीनै सुरक्षा अङ्गका प्रतिनिधिको सहभागिता रहेको छ । दुईदिने गोष्ठी आज साँझ सम्पन्न हुने बताइएको छ । (रासस)

सुर्खेत, १७ फागुन : कर्णाली प्रदेश सरकारका भूमि व्यवस्था, कृषि तथा सहकारीमन्त्री विमला केसीले साहित्यले समाजमा विद्यमान विकृतिको चिरफार गर्नुपर्ने बताउनुभएको छ । राप्ती साहित्य परिषद् रुकुमले आज मध्यपश्चिम विश्वविद्यालय सुर्खेतमा आयोजना गरेको ‘साहित्य माला’ कार्यक्रममा उहाँले समाज रहेका समग्र विकृति र विसङ्गतिविरुद्ध साहित्य ओकेलिनुपर्ने बताउनुभयो । “साहित्य सभ्य समाज र असल संस्कृतिको द्योतक हो”, उहाँले भन्नुभयो, “यो वर्तमान राजनीतिक पार्टीको संस्कार बदल्नतर्फ मुखरित हुनुपर्छ ।”

मन्त्री केसीले शक्तिशालीलाई पूजा गर्ने संस्कृतिबाट टाढा हुन आग्रह गर्दै युवापुस्ता सिर्जनशील भएर लाग्न जरुरी छ भन्नुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “प्रेमबाट विचलित भएर आत्महत्या गर्ने पुस्ताले समाज र परिवार ध्वस्त हुन्छ । तसर्थ राम्रो संस्कार हामी आफँैले विजारोपण गर्ने हो ।” उहाँले भ्रष्टाचारको अन्त्य नभई विकास असम्भव भएको प्रष्ट्याउँदै यसको खबरदारी सबै क्षेत्रलाई गर्न आग्रह गर्नुभयो । प्रदेशसभा सदस्य देवी ओलीले नेपाल कला, साहित्य, प्रेमी मनले भरिएको देश भएको उल्लेख गर्दै समाजको साहित्यबाट उजागर गरी समाज र सरकार दुवैलाई सचेत तुल्याउन सहभागी स्रष्टा, सर्जकलाई सुझाउनुभयो ।

मध्यपश्चिम विश्वविद्यालयका शिक्षाशास्त्र सङ्काय केन्द्रीय क्याम्पस सुर्खेतका क्याम्पस प्रमुख जसवीर रोका र अतिथि सङ्कायमा अध्यापनरत डा दीपक गौतमले युवा पुस्तामा नकरात्मकता बढी देखिएको टिप्पणी गर्नुभयो । साहित्य माला कार्यक्रममा १३ स्रष्टाले मुलुकको विकास, सीमा रक्षा, राजनीतिक, आर्थिक, सांस्कृतिक, सामाजिक परिवर्तन, कमजोर नागरिक जीवनशैली र सुशासन कायम हुन नसक्नुलगायतका भाव आफ्ना सिर्जनामार्फत प्रस्तुत गर्नुभएको थियो । (रासस)

चौतारा, १७ फागुन : नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले कार्यदलको सुझावअनुसार परिमार्जन गरेर मात्र अमेरिकी मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेशन (एमसिसी) पारित हुने बताउनुभएको छ ।
प्रेस सङ्गठन नेपालले आज सिन्धुपाल्चोकको सुनकोशीस्थित सुकुटेमा आयोजना गरेको पत्रकार सम्मेलनमा उहाँले नेपाल र अमेरिकाबीच सुमधुर सम्बन्ध रहेको चर्चा गर्दै परिमार्जन नगरी रु ५५ अर्बका लागि राष्ट्रहित विपरीत सम्झौता नगरिने बताउनुभयो ।

अमेरिकी सरकारसँग सहयोग लिन चाहेको उल्लेख गर्दै अध्यक्ष दाहालले सुझावसहित अमेरिकी सरकारलाई आग्रह गर्ने उल्लेख गर्नुभयो । आग्रहलाई मञ्जुर नगरे राष्ट्रहित विपरीत सम्झौता नगर्ने उहाँको भनाइ थियो । उहाँले अहिले संविधान संशोधन नहुने बताउँदै पार्टीको निर्णयअनुसार उपाध्यक्ष गौतम नै राष्ट्रियसभा सदस्यमा मनोनित हुने दोहो¥याउनुभयो । अध्यक्ष दाहाल आजदेखि शुरु हुने नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० लाई लक्षित गरी आयोजित चौतारा सागाचोकगढी नगरपालिकाको सुकोशीस्थित सुकुटे महोत्सवको उद्घाटन गर्न शुक्रबार यहाँ आइपुग्नुभएको हो । (रासस)

बागलुङ, १७ फागुन : भारतीय सेनाको जागीरपछि स्वेदश फर्कनुभएका रमेश खड्का पछिल्लो समय व्यवसायमा जम्नुभएको छ । दुई वर्षअघि जिल्लामै पहिलोपटक काँचो तयारी मःमको व्यवसाय शुरुआत गर्नुभएका उहाँले शुक्रबारदेखि ‘सुसारा बिन्स क्याफे’ सञ्चालनमा ल्याउनुभएको छ । बागलुङ नगरपालिका–३ का ४० वर्षीय उहाँ सेनामा २० वर्ष सेवा गरेर हवल्दार पदमा निवृत्त हुनुभएको थियो । “थप पद लिनलाई जागीर बढाउन पनि सक्थे, स्वदेश आएर पनि अरु देशमा जान सकिन्थ्यो”, उहाँ भन्नुभयो, “आफ्नै ठाउँमा बसेर केही गरौँ भन्ने सोचले व्यवसायतिर लागेँ ।”
‘सुसारा फ्रोजन मःम’ र ‘सुसारा बिन्स क्याफे’मा गरी करिब रु एक करोड लगानी भएको छ । मःम व्यवसायमा १५ र ‘क्याफे’मा पाँच जनाले रोजगारी पाएका छन् । ‘क्याफे’मा खड्कासहित उहाँका नातेदार सुशील खड्का र सागर थापाकोसमेत लगानी छ । मःम व्यवसायमा भने रमेश एक्लैको लगानी छ । “बागलुङमा काँचो तयारी मःमको बिक्री पहिलोपटक मैले नै शुरु गरेको हुँ”, रमेशले भन्नुभयो, “यहाँ बनेको मःम म्याग्दी, पवर्त र मुस्ताङसम्म समेत जान्छ ।” किमा भरेर तयार पारिएको मःमलाई विशेष रुपले ‘प्याकिङ’ गरेर बजार पठाइन्छ ।
दैनिक छ देखि ७०० पिलेटसम्म मःम बिक्री हुने गरेको रमेशको भनाइ छ । खसी–बोकाको मःम प्रतिपलेट रु १००, कुखुराको रु ६०, माछाको रु ७० र शाकाहारी मःमको रु ४५ पर्छ । छिट्टै केराको मःम पनि उत्पादन गर्ने लक्ष्य छ । मःमबाट मासिक करिब रु पाँच लाख बराबरको कारोवार हुने गरेको छ । मःम व्यवसायलाई कम्पनीकै रुपमा अघि बढाउने र बजार पनि विस्तार गर्ने उहाँकोे योजना छ । उहाँलाई व्यवसायमा श्रीमती रक्षाको दरिलो साथ छ । “व्यवसायबाट सन्तुष्ट छु, ठूलो मुनाफाको अपेक्षा मसँग छैन”, रमेशले भन्नुभयो ।

बागलुङ उद्योग वाणिज्य सङ्घका अध्यक्ष युवराज राजभण्डारीले शुक्रबार शुभारम्भ गर्नुभएको ‘क्याफे’मा चिया, कफीका साथै रेष्टुराँमा पाइने अधिकांश परिकार उपलब्ध छन् । बागलुङ बजारको केन्द्र भागमा खोलिएको ‘क्याफे’ले जिल्लामा भित्रने आन्तरिक तथा बाह्य पर्यटकलाई आकर्षित गर्ने उहाँले बताउनुभयो ।
उहाँले विदेशबाट फर्केर आफ्नै ठाउँमा उद्यम, व्यवसाय गर्ने युवालाई राज्यले प्रोत्साहन गर्नुपर्ने धारणा राख्नुभयो । “पछिल्लो समय होटल, रेष्टुराँमा लगानी बढेको छ”, अध्यक्ष राजभण्डारीले भन्नुभयो, “व्यापारसँगै पर्यटन प्रवद्र्धनका लागि सुखद् पक्ष हो ।”
व्यवसायसँगै गीत, सङ्गीतमा पनि क्रियाशील रमेशले ‘माछी मारन’लगायतका गीतमा स्वर दिनुभएको छ । यहाँका पर्यटकीय गन्तव्यस्थललाई समेटेर उहाँले गाएको नयाँ गीत सार्वजनिक हुने तयारीमा छ ।
(रासस)